Нача́льнік ’хто кіруе, загадвае чым-небудзь’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нача́льнік ’хто кіруе, загадвае чым-небудзь’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касі́цца I
касі́цца II
касі́цца III
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тре́бовать
1. патрабава́ць; (настойчиво) вымага́ць; (добиваться) дамага́цца;
тре́бовать по́мощи патрабава́ць дапамо́гі;
тре́бовать объясне́ний патрабава́ць (дамага́цца) тлумачэ́нняў;
он сли́шком мно́го тре́бует ён ве́льмі шмат патрабу́е (вымага́е);
2. (нуждаться в чём-л.) патрабава́ць (чаго); быць патрэ́бным (для каго, для чаго і каму, чаму); мець патрэ́бу (у чым);
э́то де́ло тре́бует большо́го о́пыта гэ́та спра́ва патрабу́е вялі́кага во́пыту;
больно́й тре́бует абсолю́тного поко́я хво́раму (для хво́рага) патрэ́бны абсалю́тны спако́й;
расте́ние тре́бует ухо́да раслі́не патрэ́бен до́гляд, раслі́на патрабу́е до́гляду;
3. (вызывать) выкліка́ць; (звать) зваць; клі́каць;
его́ тре́бует
меня́ тре́буют домо́й мяне́ клі́чуць (заву́ць) дамо́ў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
над (надо) предлог с
1. над (кім, чым); нада (употребляется в сочетании: «нада мной»);
ла́мпа виси́т над столо́м ля́мпа вісі́ць над стало́м;
доро́га прохо́дит над мо́рем даро́га прахо́дзіць над мо́рам;
над на́ми над на́мі;
сиде́ть над кни́гой сядзе́ць над кні́гай;
рабо́тать над собо́й працава́ць над сабо́й;
над го́родом пролете́ли самолёты над (па-над) го́радам праляце́лі самалёты;
2. (после слов со значением «смеяться», «глумиться», «издеваться»
насмеха́ться над дру́гом насміха́цца з ся́бра;
издева́ться над кем здзе́кавацца з каго́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прямо́й
1. (ровный, без изгибов) прамы́; ро́ўны; про́сты;
прямо́е де́рево ро́ўнае (прамо́е) дрэ́ва;
2.
пряма́я ли́ния прама́я лі́нія;
пряма́я пропорциона́льность прама́я прапарцыяна́льнасць;
прямо́й у́гол прамы́ ву́гал;
3. (беспересадочный) прамы́;
прямо́е сообще́ние прамы́я зно́сіны;
ваго́н прямо́го сообще́ния прамы́ ваго́н, ваго́н прамы́х зно́сін;
4. (непосредственный) непасрэ́дны, прамы́; (о выборах, обложении
прямо́й результа́т непасрэ́дны вы́нік;
э́то его́ пряма́я обя́занность гэ́та яго́ непасрэ́дны абавя́зак;
прямо́й
прямо́е указа́ние непасрэ́днае ўказа́нне;
прямы́е вы́боры прамы́я вы́бары;
прямо́е избира́тельное пра́во прамо́е вы́барчае пра́ва;
пряма́я ли́ния (родства́) прама́я лі́нія (свая́цтва);
прямо́й насле́дник непасрэ́дны насле́днік;
прямо́й нало́г
5. (явный) я́ўны; (открытый) адкры́ты;
прямо́й вы́зов я́ўны (адкры́ты) вы́клік;
6. (бесхитростный, правдивый) праўдзі́вы; (откровенный) адкры́ты; (искренний) шчы́ры;
прямо́й челове́к праўдзі́вы (адкры́ты) чалаве́к;
прямо́й хара́ктер адкры́ты хара́ктар;
прямо́й отве́т адкры́ты (шчы́ры) адка́з;
7. (безусловный, настоящий, действительный) бясспрэ́чны, сапра́ўдны;
пряма́я вы́года бясспрэ́чная вы́гада;
пряма́я необходи́мость бясспрэ́чная неабхо́днасць;
прямо́й расчёт, прямо́й смысл бясспрэ́чная вы́гада;
прямо́й расчёт (смысл) сде́лать так бясспрэ́чна лепш (вы́гадней) зрабі́ць так;
8.
пряма́я речь про́стая мова;
прямо́е дополне́ние прамо́е дапаўне́нне;
9. / пряма́я кишка́
◊
в прямо́м смы́сле сло́ва у прамы́м сэ́нсе сло́ва;
пряма́я доро́га прама́я (про́стая) даро́га;
прямо́й путь прамы́ (про́сты) шлях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)