нако́жникI мед., разг. ура́ч (ле́кар, до́ктар) па ску́рных хваро́бах.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
до́ктар, -а, мн. дактары́ і (з ліч. 2, 3, 4) до́ктары, дактаро́ў, м.
1. Тое, што і ўрач, лекар.
2. чаго. Вышэйшая вучоная ступень, а таксама асоба, якой прысуджана гэта ступень.
Д. фізіка-матэматычных навук.
|| прым. до́ктарскі, -ая, -ае.
Доктарская дысертацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канава́л, ‑а, м.
Разм.
1. Лекар без спецыяльнай ветэрынарнай адукацыі, які займаецца лячэннем коней. // Чалавек, які пакладае коней.
2. Пагард. Пра дрэннага ўрача, невука ў медыцыне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ба́лава́ць, ба́лава́цца (Нас., Касп., Сержп.). Рус. ба́лова́ть, укр. балува́ти. Здаецца, можна звязаць з ст.-слав. баловати ’лячыць’, балии ’лекар’, бальство ’медыцына’. Бернекер, 42; Праабражэнскі, 1, 15. Аснова *bal‑ (што в балии ’лекар’), магчыма, да *bajati ’гаварыць’ (→ ’чараваць, лячыць’). Іншыя шукаюць сувязь з ст.-інд. bālás ’малады, дзіцячы’, bālás ’дзіця, хлопчык’. Уленбек, 189. Гл. таксама Фасмер, 1, 117, параўн. яшчэ Шанскі, 1, Б, 27.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́жник мед., разг. скурані́к, -ка́ м.; ура́ч (ле́кар, до́ктар) па ску́рных хваро́бах.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чараўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. У казках і павер’ях: той, хто валодае чарамі; вядзьмар.
Злы ч. ператварае чалавека ў жабу.
2. Знахар, лекар.
3. перан. Чалавек, здольны захапіць чым-н., зачараваць.
Ч. слова.
Ч. беларускай паэзіі.
|| ж. чараўні́ца, -ы, ДМ -ні́цы, мн. -ы, -ні́ц.
|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кастапра́ў, ‑права, м.
Даўней — лекар, які ўмеў ставіць на месца вывіхнутыя косці або правільна састаўляць пераламаныя. Вопытны хірург і да таго ж умелы кастапраў, доктар агледзеў, абмацаў гэту старую худую нагу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знаха́р, ‑а, м.
Лекар-самавучка, які карыстаецца ўласнымі спосабамі лячэння: замовамі, травамі і пад.; шаптун. — Дзякаваць божаньку, як толькі знахар даў мне лякарства, дык як рукой зняло — другім чалавекам Сымон зрабіўся. Бядуля. І тут я ўспомніў пра сваё дзяцінства Пад цёмнай саламянаю страхою, З шаптухамі, панамі, знахарамі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́ктар, ‑а; мн. дактары́ (з ліч. 2, 3, 4 до́ктары), ‑о́ў; м.
Разм. Урач, лекар. Ёсць бальніца, у бальніцы — І доктар, і фельчар, Хто прыходзіць ці прывозяць — Хворых лечаць, лечаць. Купала.
•••
Доктар навук якіх — самая высокая вучоная ступень у СССР; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Доктар філалагічных навук.
[Ад лац. doctor — настаўнік, выкладчык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
доктар, урач; лекар (разм.); эскулап (зняваж.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)