атрэ́п’е, ‑я, н., зб.
1. Адыходы, якія атрымліваюцца пры трапанні лёну, пянькі.
2. Старое, зношанае адзенне; лахманы. Хадзіць у атрэп’і.
3. перан. Элементы грамадства, якія дайшлі да маральнага разлажэння; падонкі. [Арцыховіч:] — Ды што з гэтым белагвардзейскім атрэп’ем гаварыць! Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рызманы́, ‑оў; адз. рызман, ‑а, м.
Разм. Падранае, паношанае адзенне; лахманы. У кутку хаціны, на дзярузе, укрытая рознымі рызманамі, ляжала маці. Арабей. Аднекуль з акружэння Прыбіўся бацька к нам. Сху[дзе]лы, учарнелы, Зарослы — не пазнаць, У нейкіх спарахнелых Цывільных рызманах. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тра́мця ’лахманы, транты’ (Сцяшк. Сл.), тра́мсы, тра́мсікі ’лахманы, рызманы’ (пух., Сл. ПЗБ). Параўн. польск. дыял. tramcie ’растрапаныя лахманы, зношанае адзенне’, tramči ’тс’. Хутчэй за ўсё, у выніку фанетычных змен пад уплывам экспрэсіі з тра́нты (гл.) > трант‑*ьjе > зборн. тра́нце ’тс’ (Мат. Гом.). Меркаванні пра запазычанне з літоўскай мовы (Лаўчутэ, Балтызмы, 85) не маюць падстаў. Фанетычна, магчыма, набліжана да трамцець ’трапятаць’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трампяля́сы (трымпыля́сы) ’лахманы’ (іван., Нар. лекс.). Складанае слова з няяснай структурай: першую частку можна звязаць з трапаць (гл.) з устаўным экспрэсіўным ‑м‑, параўн. трыплялі ’махры ў рушніку’, польск. дыял. tremcie ’лахманы’, гл. трамця, а другую — з ляскаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лохмо́тья ед. нет лахмо́цце, -цця ср., лахманы́, -но́ў, ед. лахма́н, -на́ м., рызманы́, -но́ў, ед. рызма́н, -на́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ашмо́цце ’ашмёткі, рыззё’ (БРС, КСП). Гл. шмоцце ’лахманы’, шмотка ’брудная ануча’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́нты ‘лахманы, рыззё’ (Скарбы), трэ́нті ‘парванае адзенне’ (Сл. Брэс.). Гл. транты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ласку́т, ‑а, М ‑куце, м.
Абрэзак, абрывак (тканіны, скуры і пад.). Ласкут паперы. // зб. Спец. Кавалкі тканіны стандартнай шырыні і малой даўжыні як адыходы вытворчасці. Мерны ласкут. // толькі мн. (ласкуты́, ‑оў). Абрыўкі чаго‑н., лахманы. На крылах [ветрака] трапяталі пад ветрам шырокія ласкуты палатна. Пянкрат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Латужынне, латужыня ’лахманы, палатаная сукенка’ (Федар. 7) < латужына < лату га < лата. Палата] (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Лахма́чча, лахмачча ’лахманы’ (Юрч. Вытв.). Да лахматы (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ьʼ©е.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)