рацыяна́льна-лагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
рацыяна́льна-лагі́чны |
рацыяна́льна-лагі́чная |
рацыяна́льна-лагі́чнае |
рацыяна́льна-лагі́чныя |
| Р. |
рацыяна́льна-лагі́чнага |
рацыяна́льна-лагі́чнай
рацыяна́льна-лагі́чнае |
рацыяна́льна-лагі́чнага |
рацыяна́льна-лагі́чных |
| Д. |
рацыяна́льна-лагі́чнаму |
рацыяна́льна-лагі́чнай |
рацыяна́льна-лагі́чнаму |
рацыяна́льна-лагі́чным |
| В. |
рацыяна́льна-лагі́чны (неадуш.)
рацыяна́льна-лагі́чнага (адуш.) |
рацыяна́льна-лагі́чную |
рацыяна́льна-лагі́чнае |
рацыяна́льна-лагі́чныя (неадуш.)
рацыяна́льна-лагі́чных (адуш.) |
| Т. |
рацыяна́льна-лагі́чным |
рацыяна́льна-лагі́чнай
рацыяна́льна-лагі́чнаю |
рацыяна́льна-лагі́чным |
рацыяна́льна-лагі́чнымі |
| М. |
рацыяна́льна-лагі́чным |
рацыяна́льна-лагі́чнай |
рацыяна́льна-лагі́чным |
рацыяна́льна-лагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
трансцэндэнта́льна-лагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чны |
трансцэндэнта́льна-лагі́чная |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнае |
трансцэндэнта́льна-лагі́чныя |
| Р. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнага |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнай
трансцэндэнта́льна-лагі́чнае |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнага |
трансцэндэнта́льна-лагі́чных |
| Д. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнаму |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнай |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнаму |
трансцэндэнта́льна-лагі́чным |
| В. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чны (неадуш.)
трансцэндэнта́льна-лагі́чнага (адуш.) |
трансцэндэнта́льна-лагі́чную |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнае |
трансцэндэнта́льна-лагі́чныя (неадуш.)
трансцэндэнта́льна-лагі́чных (адуш.) |
| Т. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чным |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнай
трансцэндэнта́льна-лагі́чнаю |
трансцэндэнта́льна-лагі́чным |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнымі |
| М. |
трансцэндэнта́льна-лагі́чным |
трансцэндэнта́льна-лагі́чнай |
трансцэндэнта́льна-лагі́чным |
трансцэндэнта́льна-лагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
універса́льна-лагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
універса́льна-лагі́чны |
універса́льна-лагі́чная |
універса́льна-лагі́чнае |
універса́льна-лагі́чныя |
| Р. |
універса́льна-лагі́чнага |
універса́льна-лагі́чнай
універса́льна-лагі́чнае |
універса́льна-лагі́чнага |
універса́льна-лагі́чных |
| Д. |
універса́льна-лагі́чнаму |
універса́льна-лагі́чнай |
універса́льна-лагі́чнаму |
універса́льна-лагі́чным |
| В. |
універса́льна-лагі́чны (неадуш.)
універса́льна-лагі́чнага (адуш.) |
універса́льна-лагі́чную |
універса́льна-лагі́чнае |
універса́льна-лагі́чныя (неадуш.)
універса́льна-лагі́чных (адуш.) |
| Т. |
універса́льна-лагі́чным |
універса́льна-лагі́чнай
універса́льна-лагі́чнаю |
універса́льна-лагі́чным |
універса́льна-лагі́чнымі |
| М. |
універса́льна-лагі́чным |
універса́льна-лагі́чнай |
універса́льна-лагі́чным |
універса́льна-лагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
фарма́льна-лагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
фарма́льна-лагі́чны |
фарма́льна-лагі́чная |
фарма́льна-лагі́чнае |
фарма́льна-лагі́чныя |
| Р. |
фарма́льна-лагі́чнага |
фарма́льна-лагі́чнай
фарма́льна-лагі́чнае |
фарма́льна-лагі́чнага |
фарма́льна-лагі́чных |
| Д. |
фарма́льна-лагі́чнаму |
фарма́льна-лагі́чнай |
фарма́льна-лагі́чнаму |
фарма́льна-лагі́чным |
| В. |
фарма́льна-лагі́чны (неадуш.)
фарма́льна-лагі́чнага (адуш.) |
фарма́льна-лагі́чную |
фарма́льна-лагі́чнае |
фарма́льна-лагі́чныя (неадуш.)
фарма́льна-лагі́чных (адуш.) |
| Т. |
фарма́льна-лагі́чным |
фарма́льна-лагі́чнай
фарма́льна-лагі́чнаю |
фарма́льна-лагі́чным |
фарма́льна-лагі́чнымі |
| М. |
фарма́льна-лагі́чным |
фарма́льна-лагі́чнай |
фарма́льна-лагі́чным |
фарма́льна-лагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
функцыяна́льна-лагі́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
функцыяна́льна-лагі́чны |
функцыяна́льна-лагі́чная |
функцыяна́льна-лагі́чнае |
функцыяна́льна-лагі́чныя |
| Р. |
функцыяна́льна-лагі́чнага |
функцыяна́льна-лагі́чнай
функцыяна́льна-лагі́чнае |
функцыяна́льна-лагі́чнага |
функцыяна́льна-лагі́чных |
| Д. |
функцыяна́льна-лагі́чнаму |
функцыяна́льна-лагі́чнай |
функцыяна́льна-лагі́чнаму |
функцыяна́льна-лагі́чным |
| В. |
функцыяна́льна-лагі́чны (неадуш.)
функцыяна́льна-лагі́чнага (адуш.) |
функцыяна́льна-лагі́чную |
функцыяна́льна-лагі́чнае |
функцыяна́льна-лагі́чныя (неадуш.)
функцыяна́льна-лагі́чных (адуш.) |
| Т. |
функцыяна́льна-лагі́чным |
функцыяна́льна-лагі́чнай
функцыяна́льна-лагі́чнаю |
функцыяна́льна-лагі́чным |
функцыяна́льна-лагі́чнымі |
| М. |
функцыяна́льна-лагі́чным |
функцыяна́льна-лагі́чнай |
функцыяна́льна-лагі́чным |
функцыяна́льна-лагі́чных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абстра́кцыя, -і, ж.
1. Мысленнае адцягненне, адасабленне ад тых ці іншых бакоў, уласцівасцей або сувязей прадметаў і з’яў для выдзялення асноўных, істотных іх прыкмет, агульных уласцівасцей.
Пры дапамозе абстракцыі ўзніклі ўсе лагічныя паняцці.
2. Адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне вопыту.
Навуковая а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лагі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да логікі (у 1 знач.). Лагічныя катэгорыі. Лагічны метад.
2. Заснаваны на законах логікі; які адпавядае законам логікі. Лагічнае мышленне. □ Было нешта падобнае на праўду ў падасланым лісце. Аб гэтым гаварылі лагічныя довады, з якімі нельга было не пагадзіцца. Лынькоў. // Выяўлены, устаноўлены з дапамогай законаў логікі. Лагічная памылка.
3. Абумоўлены самім характарам, унутранай заканамернасцю чаго‑н.; непазбежны, заканамерны. Само сабою, як лагічны вынік, як завяршэнне ўсіх думак і разважанняў, узнікла адно простае і шчырае пытанне. Кулакоўскі.
4. Паслядоўны, разумны. Быць лагічным. Лагічны ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыяле́ктыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. У марксісцкай філасофіі — навука пра найбольш агульныя законы руху і развіцця прыроды, грамадства і мыслення, тэорыя і метад пазнання і рэвалюцыйнага пераўтварэння рэчаіснасці.
2. Працэс руху, развіцця чаго‑н. Дыялектыка пазнання. Дыялектыка гісторыі.
3. Уст. Уменне спрачацца, прымяняць лагічныя довады ў спрэчках.
[Грэч. dialektikē.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыяле́ктыка, -і, ДМ -тыцы, ж.
1. Філасофскае вучэнне аб усеагульных законах руху і развіцця прыроды, чалавечага грамадства і мыслення; навуковы метад пазнання з’яў прыроды і грамадства шляхам ускрыцця ўнутраных супярэчнасцей і барацьбы процілегласцей, якія прыводзяць да скачкападобнага пераходу з адной якасці ў другую.
Матэрыялістычная д.
2. Сам працэс такога руху і развіцця.
Д. падзей.
Д. гісторыі.
3. Майстэрства весці спрэчкі, прымяняць лагічныя довады (уст.).
|| прым. дыялекты́чны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Д. матэрыялізм.
Д. метад.
|| наз. дыялекты́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)