паращитови́дный анат. парашчытападо́бны;
паращитови́дная железа́ парашчытападо́бная зало́за.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
околоу́шный анат. каляву́шны;
околоу́шная железа́ каляву́шная зало́за.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шишкови́дный шышкападо́бны;
шишкови́дная железа́ анат. шышкападо́бная зало́за.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
щитови́дный анат. шчытападо́бны;
щитови́дная железа́ шчытападо́бная зало́за.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ката́льня ж., уст. (цех по прокату железа) ката́льня
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчытападо́бны
1. (похожий на щит) щитообра́зный;
2. анат.: ~ная зало́за щитови́дная железа́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жале́за ср.
1. в разн. знач. желе́зо;
тэмперату́ра плаўле́ння ж. — температу́ра плавле́ния желе́за;
вы́рабы з ж. — изде́лия из желе́за;
у я́блыках шмат ж. — в я́блоках мно́го желе́за;
2. обл. капка́н м.;
◊ вы́паліць гара́чым жале́зам — вы́жечь калёным желе́зом;
куй ж., паку́ль гара́чае — посл. куй желе́зо, пока́ горячо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
желе́зка ж.
1. (кусочек железа) жалязя́ка, -кі ж.;
2. карт. жале́зка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Зало́за ’орган у арганізме, што выпрацоўвае ці выдаляе пэўныя рэчывы’, за́лзы, зэлзы ’тс’ (Сл. паўн.-зах.), зо́лзачка (Жд. 2). Рус. железа́, дыял. перм., паўн.-дзвін. за́леза́, укр. за́лоза, польск. zołza ’хвароба залоз’, серб.-луж. žałza, чэш. žláza, славен. zléza, серб.-харв. жле́зда, жлијѐзда, балг. жлеза́, макед. жлезда. Ц.-слав. жлѣза ’залоза’. Ст.-рус. железа ’тс’ (XII ст.), ’чумны бубон, чума’ (XIV ст.). Прасл. želza. Літ. gẽležuonys і інш. ’залозы’, арм. gełj‑kʼ ’тс’, грэч. γογγρώνη ’апухлая залоза’. І.‑е. *ghelgʼh‑ ’залоза’. Покарны, 1, 435; Фасмер, 2, 42; Скок, 3, 683–684; Брукнер, 656; Махэк₂, 729; Копечны, Zákl. zásoba, 435; Траўтман, 84; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 261. Трубачоў (ВСЯ, II, 34) указвае на агульнасць паходжання слоў залоза і жалеза. Няясным застаецца: з‑ у бел., укр., польск.; бел. націск (архаічны?), які не супадае з укр. і рус.; польск. ‑ol‑. Ці сюды чэш. дыял. hlíza ’апухласць’?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жале́зы ’пастка’ (докш., Янк. Мат., 138). Рус. смал., калін., наўг., пецярб., калуж., валаг. желе́зо, желе́зы ’тс’, самар., калуж. ’кайданы’, польск. żelaza ’пастка’, чэш. železa, славац. železo ’пастка, кайданы’, серб.-харв. жѐлеза ’пастка’, славен. želę́za, балг. железа ’кайданы’. Ст.-слав., ст.-рус. желѣза ’кайданы’. Параўн. с.-в.-ням. îzen ’кайданы, ланцугі’. Улічваючы тэматычную прыналежнасць і пашырэнне значэння, магчыма, яшчэ праславянскае пераасэнсаванне, хаця не выключана і пазнейшае семантычнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)