каўбо́й, -я, мн. -і, -яў, м.
На паўночнаамерыканскім захадзе: конны пастух, які аб’язджае статкі вярхом.
|| прым. каўбо́йскі, -ая, -ае.
К. капялюш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нае́знік, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, які добра ездзіць вярхом; спецыяліст па верхавой яздзе.
Цыркавы н.
|| ж. нае́зніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. нае́зніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́рхам нареч.
1. см. вярхо́м;
2. (по верху) ве́рхом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прагарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак.
1. Па-маладзецку праехаць вярхом на кані.
2. Гарцаваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вальтыжыро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.
Спец. Гімнастычныя практыкаванні ў час язды на кані вярхом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нна, прысл.
Вярхом, на кані. Адзін за адным ехалі і конна, і на вазах. Якімовіч. Вайтовіч конна аб’язджаў цяпер палеткі, сам наглядаў, дзе як і што робіцца. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́кліп (прысл.) ’вярхом, без сядла’ (Нас.). Запазычанне з польск. oklep, na oklep ’тс’, якое ў сваю чаргу да klepać ’удараць, хлопаць’ (Брукнер, 233). У семантычных адносінах параўн. рус. дыял. о́хлябь, о́хлюпя, охлю́пкой, укр. охляп ’вярхом, без сядла’, якія належаць да хлюпать, хлябать ’стукаць, хлопаць’ і сведчаць супраць версіі Карскага (Белорусы, 130) аб сувязі з літ. klypstù, klỹpti ’у час хадзьбы згінаць ногі крыва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
яздо́к, ездака́, мн. ездакі́, ездако́ў, м.
1. Той, хто едзе на кані вярхом або кіруе запрэжкай.
Ездакі пазлазілі з коней.
2. Пра таго, хто ўмее добра ездзіць (у 3 знач.).
Добры я. на матацыкле.
◊
Не яздок куды (разм.) — пра таго, хто не хоча або не можа ездзіць куды-н., бываць дзе-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ На́збышам ’з надбаўкай, з вярхом’ (Арх. Федар.). Прыслоўе ў форме твор. скл. адз. л. назоўніка *назбыш, які ўяўляе хутчэй за ўсё вынік кантамінацыі назбыт ’празмерна, надзвычай’ (гл.) і назвыш (< на + звыш) ’вышэй, звыш’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярхо́вушка ’від лінейкі, экіпаж’ (Касп.). Да вярховы < верх (гл.); параўн. ст.-рус. верховой, верховый ’які прызначаецца для язды вярхом’. Суфікс ‑(ов)ушк‑а мае размоўнае адценне. Такое ж адценне экспрэсіўнасці заключаецца ў драг. лёхкову́шка ’легкавая машына’, гродз. легкаву́шка ’тс’ (Сцяш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)