варо́чацца I
варо́чацца II
1. (с боку на бок) воро́чаться, повора́чиваться;
2. (на бок) опроки́дываться,
3. наклоня́ться, клони́ться;
4.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
варо́чацца I
варо́чацца II
1. (с боку на бок) воро́чаться, повора́чиваться;
2. (на бок) опроки́дываться,
3. наклоня́ться, клони́ться;
4.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вываро́чвацца
1. (наизнанку) вывора́чиваться, вывёртываться;
2. (падать)
3.
4.
5. развора́чиваться;
6.
1-6
7.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
валя́цца
1.
2. шата́ться, па́дать;
3.
◊ в. ў нага́х — валя́ться в нога́х;
ад ве́тру в. — шата́ться от ве́тра;
на даро́зе (зямлі́) не валя́ецца — на доро́ге (земле́) не валя́ется
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакіда́цца
1.
2. разг. (
3.
4. (через что-л.) переки́дываться, перева́ливаться;
5. (у каго, што)
6.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́цер (
○ ру́жа вятро́ў —
◊ ад (з) ве́тру валі́цца — от ве́тра
ве́трам падшы́ты (падбі́ты) — подби́тый ве́тром;
ве́трам пайсці́ — пра́хом пойти́;
в. гуля́е ў кішэ́ні — ве́тер свисти́т в карма́нах;
в. у галаве́ — ве́тер в голове́;
спадаро́жнага ве́тру! — попу́тного ве́тра!;
вы́кінуць гро́шы на в. — вы́бросить де́ньги на ве́тер;
з ве́тру вяро́ўкі віць — нести́ (поро́ть) ахине́ю (дичь, вздор, ерунду́, галиматью́, чепуху́, чушь);
з лёгкім ве́трам! — попу́тного ве́тра!, ска́тертью доро́га!;
кі́даць (пуска́ць) сло́вы на в. — броса́ть (пуска́ть) слова́ на ве́тер;
куды́ в. дзьме — куда́ ве́тер ду́ет;
куды́ в., туды́ і ён (яна́) —
на ўзвей в. (пусці́ць) — пусти́ть на ве́тер;
на ўзвей в. (гавары́ць) — говори́ть зря (напра́сно), болта́ть;
трыма́ць нос па ве́тры — держа́ть нос по́ ветру;
шука́й ве́тру ў по́лі — ищи́ ве́тра в по́ле; ищи́ свищи́;
як ве́трам змяло́ — как ве́тром сду́ло;
які́м ве́трам зане́сла (прыне́сла)? — каки́м ве́тром (каки́ми ветра́ми) занесло́?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́дать
1. па́даць; (
па́дать на́взничь па́даць дагары́;
забо́р па́дает плот ва́ліцца;
па́дать с ло́шади валі́цца (скіда́цца) з каня́;
2. (об осадках) ісці́; па́даць;
снег па́дает снег ідзе́ (па́дае);
3. (дохнуть — о скоте) до́хнуць, здыха́ць, падыха́ць, кале́ць, гі́нуць;
4. (выпадать) выпада́ць; выва́львацца;
во́лосы па́дают валасы́ выпада́юць;
зу́бы па́дают зу́бы выпада́юць (выва́льваюцца);
5.
тень па́дает на зе́млю цень па́дае (кладзе́цца) на зямлю́;
на него́ па́дает подозре́ние на яго́ па́дае падазрэ́нне;
все забо́ты па́дают на меня́ усе́ кло́паты кладу́цца на мяне́;
6. (ниспадать) спада́ць; (свешиваться) звіса́ць;
во́лосы её па́дали дли́нными ло́конами вдоль щёк валасы́ яе́ спада́лі (звіса́лі) до́ўгімі ку́дзерамі ўздоўж шчок;
7. (об ударении)
ударе́ние па́дает на пе́рвый слог на́ціск па́дае на пе́ршы склад;
8. (спадать, понижаться, ослабевать) спада́ць, апада́ць; (понижаться) зніжа́цца;
температу́ра больно́го па́дает тэмперату́ра хво́рага спада́е (зніжа́ецца);
баро́метр па́дает баро́метр спада́е (зніжа́ецца);
у́ровень воды́ па́дает узро́вень вады́ спада́е (зніжа́ецца);
9. (приходить в упадок) занепада́ць, падупада́ць; (снижаться) зніжа́цца; (уменьшаться) змянша́цца;
влия́ние его́ па́дает уплы́ў яго́ зніжа́ецца (змянша́ецца);
10. (о звёздах) па́даць;
◊
а́кции па́дают а́кцыі па́даюць (зніжа́юцца);
па́дать в но́ги (к нога́м, на коле́ни) па́даць у но́гі (на кале́ні);
па́дать в о́бморок млець (тра́ціць прыто́мнасць);
па́дать ду́хом па́даць ду́хам;
па́дать от уста́лости валі́цца ад сто́мы;
па́дать с ног валі́цца з ног.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нага́
◊ пад нага́мі — под нога́ми;
лёгкі на но́гі — лёгок на́ ногу;
збі́цца з ног — сби́ться с ног;
валі́ць з ног — вали́ть с ног;
кало́с на гліня́ных нага́х —
но́гі не казённыя — в нога́х пра́вды нет;
круці́цца пад нага́мі — верте́ться под нога́ми;
кульга́ць на абе́дзве нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́;
чорт нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;
но́гі збіць — но́ги отби́ть;
без за́дніх ног — без за́дних ног;
задра́ць но́гі — а) отда́ть бо́гу ду́шу; б) бря́кнуться;
валя́цца ў ~га́х — валя́ться в нога́х;
валі́цца з ног —
блы́тацца пад нага́мі — пу́таться под нога́ми;
стаць на но́гі — стать на́ ноги;
паста́віць на но́гі — поста́вить на́ ноги;
станаві́цца на но́гі — станови́ться на́ ноги;
падня́ць на но́гі — подня́ть на́ ноги;
падня́цца на но́гі — подня́ться на́ ноги;
дагары́ нага́мі — а) вверх торма́шками; б) вверх дном;
кі́нуцца ў но́гі — упа́сть к нога́м;
пусці́цца (кі́нуцца) з усі́х ног — бро́ситься со всех ног;
з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;
(спаць) без за́дніх ног — (спать) без за́дних ног;
ледзь (чуць) но́гі но́сяць — едва́ (е́ле) но́ги но́сят;
ні наго́й — (да каго) ни ного́й (к кому);
уста́ць з ле́вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́;
вы́цягнуць но́гі — протяну́ть но́ги;
ісці́ (нага́) у нагу́ — идти́ (нога́) в но́гу;
баранава́ць нага́мі — выде́лывать (выпи́сывать) (нога́ми) кренделя́;
ног не давалачы́ — ног не дотащи́ть;
нага́ за нагу́ — нога́ за́ ногу;
быць на каро́ткай назе́ — быть на коро́ткой ноге́;
паста́віць з галавы́ на но́гі — поста́вить с головы́ на́ ноги;
звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;
нагі́ не бу́дзе — (чыёй, дзе) ноги́ не бу́дет (чьей, где);
каб і нагі́ (чыёй) тут не было́! — что́бы и ноги́ (чьей) здесь не́ было!;
з галавы́ да ног — с головы́ до ног;
н. не сту́піць — (куды) нога́ не сту́пит (куда);
ні рук ні ног не чуць — изнемо́чь от уста́лости;
на ро́ўнай назе́ — на ра́вной ноге́;
кла́няцца ў но́гі — (каму) кла́няться в но́ги (кому);
з ног да галавы́ — с ног до головы́;
стая́ць адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;
адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;
адчу́ць гле́бу пад нага́мі — почу́вствовать по́чву под нога́ми;
губля́ць (тра́ціць) гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;
зямля́ гары́ць пад нага́мі — земля́ гори́т под нога́ми;
браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́ (тя́гу);
вы́біць гле́бу з-пад ног — вы́бить по́чву из-под ног;
дай бог но́гі — дай бог но́ги;
збі́цца з нагі́ — сби́ться с ноги́;
ледзь (чуць) валачы́ но́гі — едва́ (е́ле) волочи́ть но́ги;
ледзь (чуць) на нага́х трыма́цца — едва́ (е́ле) на нога́х держа́ться;
на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;
нага́ не ступа́ла — нога́ не ступа́ла;
на шыро́кую нагу́ — на широ́кую но́гу;
ног не чуць пад сабо́й — не чу́вствовать ног под собо́й;
ні ў зуб наго́й — ни в зуб ного́й;
но́гі адбі́ць (збіць) — оста́ться без ног;
падста́віць нагу́ — подста́вить но́гу;
падтапта́ць пад но́гі — подмя́ть по́д ноги;
наступа́ць на но́гі — наступа́ть на́ ноги;
узя́ць нагу́ —
на нага́х — на нога́х;
на нага́х не стая́ць — на нога́х не стоя́ть;
куды́ но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;
паку́ль но́гі но́сяць — пока́ но́ги но́сят;
з яко́й нагі́ танцава́ць — с како́й ноги́ танцева́ть;
як (чаго́) ле́вая нага́ хо́ча — как (чего́) ле́вая нога́ хо́чет;
адку́ль то́лькі но́гі ўзялі́ся — отку́да то́лько но́ги взяли́сь;
патрэ́бен як саба́ку пя́тая нага́ — ну́жен как соба́ке пя́тая нога́;
адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;
но́гі заплята́юцца — но́ги заплета́ются;
у нага́х пра́ўды няма́ —
во́ўка но́гі ко́рмяць —
за дурно́й галаво́й нага́м непако́й —
ты на гару́, чорт за нагу́ —
пасадзі́ свінню́ за стол — яна́ і но́гі на стол —
конь на чатыро́х нага́х, і то спатыка́ецца —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рука́
протяну́ть кому́-л. ру́ку працягну́ць (пада́ць) каму́-не́будзь руку́;
держа́ть в рука́х
ру́ки по швам!
неразбо́рчивая рука́ неразбо́рлівая рука́, неразбо́рлівы по́чырк;
подде́лать чью́-л. ру́ку падрабі́ць чыю́-не́будзь руку́ (чый-не́будзь по́дпіс);
по пра́вую ру́ку па пра́вую руку́, з пра́вай рукі́, спра́ва;
◊
рука́ о́б руку по́плеч;
рука́ ру́ку мо́ет
сво́я рука́ влады́ка
рука́ не дро́гнет (у кого) рука́ не задрыжы́ць (у каго, чыя);
ру́ки че́шутся (у кого-л.) ру́кі свярбя́ць (у каго-небудзь);
ру́ки ко́ротки ру́кі ко́раткі;
дли́нные ру́ки (у кого) до́ўгія ру́кі (у каго);
ру́ки прочь! ру́кі прэч!;
сре́дней руки́ сярэ́дні, сярэ́дняй рукі́;
не поклада́я рук не апуска́ючы (не склада́ючы) рук;
руко́й пода́ть (куда-л., откуда-л.) руко́й пада́ць;
как руко́й сняло́ як руко́й зняло́;
держа́ть (чью-л.) ру́ку трыма́ць (чыю-небудзь) руку́; быць на чыі́м-не́будзь баку́;
наби́ть ру́ку (на чём-л.) набі́ць руку́ (на чым-небудзь) (налаўчы́цца, налажы́цца);
протяну́ть ру́ку по́мощи пада́ць руку́ дапамо́гі;
нагре́ть ру́ки нагрэ́ць ру́кі;
чужи́ми рука́ми жар загреба́ть
(быть) как без рук (быць) як без рук;
сон в ру́ку сон спра́ўдзіў;
из рук вон пло́хо ніку́ды не ва́рта, ве́льмі дрэ́нна;
узна́ть из пе́рвых рук (что-л.) даве́дацца з пе́ршых рук (пра што-небудзь);
прибра́ть к рука́м (кого-, что-л.) прыбра́ць да рук (каго-, што-небудзь);
он на́ руку нечи́ст ён на руку́ нячы́сты;
име́ть на рука́х (кого-л.) мець на рука́х (каго-небудзь);
отби́ться от рук адбі́цца ад рук;
быть свя́занным по рука́м и нога́м быць звя́заным па рука́х і нага́х;
с пусты́ми рука́ми з пусты́мі рука́мі;
быть не с руки́ (кому-л.) быць не з рукі́ (каму-небудзь);
золоты́е ру́ки залаты́я ру́кі;
лёгкая рука́ (у кого) лёгкая рука́ (у каго);
с лёгкой руки́ з лёгкай рукі́;
пра́вая рука́ пра́вая рука́;
си́льная рука́ мо́цная рука́;
тяжёлая рука́ (у кого) ця́жкая рука́ (у каго);
брать (взять) го́лыми рука́ми браць (узя́ць) го́лымі рука́мі;
ще́дрою руко́ю шчо́драй руко́й;
на́ руку на руку́; падыхо́дзіць;
не рука́ (кому) не падыхо́дзіць (каму);
по рука́м! па рука́х!;
говори́ть по́д руку гавары́ць пад руку́;
под руко́й (находи́ться) пад руко́й (знахо́дзіцца);
не с руки́ (кому) не з рукі́ (каму);
рука́ми и нога́ми рука́мі і нага́мі;
ру́ки не дохо́дят ру́кі не дахо́дзяць;
ру́ки опусти́лись (у кого) ру́кі апусці́ліся (у каго);
рука́ не поднима́ется (у кого) рука́ не падыма́ецца (у каго);
руко́й не доста́ть руко́й не даста́ць, фі́гай но́са не даста́ць;
запусти́ть ру́ку (во что) запусці́ць руку́ (у што);
иска́ть (чьей) руки́ прасі́ць (чыёй) рукі́;
лиза́ть ру́ки (кому) ліза́ць ру́кі (каму);
лома́ть ру́ки лама́ць ру́кі;
мара́ть (па́чкать) ру́ки пэ́цкаць ру́кі;
наложи́ть ру́ку (на что) налажы́ць руку́ (на што);
наложи́ть на себя́ ру́ки налажы́ць на сябе́ ру́кі;
обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́) запля́міць ру́кі крывёй;
опусти́ть ру́ки апусці́ць ру́кі;
подня́ть ру́ку (на кого) узня́ць руку́ (на каго);
предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому) прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) (каму);
приложи́ть ру́ку (к чему) прыкла́сці руку́ (да чаго);
умы́ть ру́ки умы́ць ру́кі;
развяза́ть ру́ки развяза́ць ру́кі;
дать во́лю рука́м даць во́лю рука́м;
махну́ть руко́й (на кого, на что) махну́ць руко́й (на каго, на што);
как без рук як без рук;
брать (взять) себя́ в ру́ки браць (узя́ць) сябе́ ў ру́кі;
нельзя́ в ру́ки взять не́льга ў ру́кі ўзяць;
плыть в ру́ки плы́сці (плыць) у ру́кі;
попа́сть в ру́ки тра́піць у ру́кі;
держа́ть (кого) в рука́х трыма́ць (каго) у рука́х;
вы́пустить из рук вы́пусціць з рук;
вы́дать на́ руки (что, кому) вы́даць на ру́кі (што, каму);
отда́ть на́ руки (кому) адда́ць на ру́кі (пад апе́ку) (каму);
носи́ть на рука́х (кого) насі́ць на рука́х (каго);
бить по рука́м біць па рука́х;
попа́сться по́д руку (кому) тра́піць пад руку́ (каму);
в одни́ ру́ки у адны́ ру́кі;
в на́ших (ва́ших, их
из рук вон пло́хо ве́льмі дрэ́нна;
из вторы́х рук з другі́х рук;
из рук в ру́ки з рук у ру́кі;
ско́рый на́ руку ско́ры на руку́;
на рука́х (чьих) умере́ть на рука́х (чыіх) паме́рці;
не знать, куда́ ру́ки деть не ве́даць, куды́ ру́кі дзець;
по рука́м ходи́ть па рука́х хадзі́ць;
с рук доло́й з рук дало́ў;
лишь бы с рук абы́ з рук;
с рук продава́ть з рук прадава́ць;
с рук сбыть (спусти́ть) з рук збыць (спусці́ць);
с рук сойти́ дарма́ прайсці́;
с рука́ми оторва́ть з рука́мі адарва́ць;
де́ло (рабо́та) гори́т в рука́х (у кого) рабо́та гары́ць у рука́х (у каго);
де́ло рук (чьих) яго́ (іх) рабо́та;
и кни́ги в ру́ки (кому) і кні́гі ў ру́кі (каму);
и ка́рты в ру́ки (кому) і ка́рты ў ру́кі (каму);
ма́стер на все ру́ки ма́йстар на ўсе ру́кі;
обе́ими рука́ми подписа́ться (под чем) абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца (пад чым);
обе́ими рука́ми ухвати́ться абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца;
оху́лки на́ руку не класть (не положи́ть) не схі́біць;
положа́ ру́ку на́ сердце шчы́ра ка́жучы;
прибра́ть во́жжи к рука́м узя́ць ле́йцы ў ру́кі;
свобо́да рук во́ля рук;
сложа́ ру́ки сиде́ть скла́ўшы ру́кі сядзе́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)