гладзь ​1, ‑і, ж.

Роўная гладкая паверхня чаго‑н. Гідраплан застаўся адзін, лёгкі і белакрылы на сіняй гладзі бухты. Самуйлёнак. Скрозь лапкі хвоек і галінкі Сінела неба гладзь. Колас.

гладзь ​2, ‑і, ж.

Спосаб вышывання шырокімі шчыльнымі шыўкамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

безжыццёвы, ‑ая, ‑ае.

1. Пазбаўлены жыцця, мёртвы. Візэнер з жудасцю адпіхнуў ад сябе ўжо безжыццёвае цела. Шамякін.

2. Нерухомы, вялы, малавыразны. Правая рука [Каршукова] абыякава ляжала на Ядвісіным плячы. Гэтая безжыццёвая халодная рука чамусьці раздражняла Ядвісю. Асіпенка. У яго [гаспадара] быў безжыццёвы, пусты позірк, і пад вачыма ляжалі цені. Лупсякоў.

3. Без прыкмет якога‑н. жыцця, руху. Моцны звонкі гук набліжаўся, і нельга было зразумець, адкуль ён ідзе: ні то з горада, ні то з безжыццёвых караблёў, што стаяць па той бок бухты. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бу́хта ​1, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

1. Невялікі марскі заліў, прыгодны для стаянкі суднаў. Заставацца ў адкрытым моры было нельга, да свайго порта далекавата, і капітан прыняў рашэнне схавацца ў зручнай бухце. Б. Стральцоў.

2. Абл. Глыбокае месца ў рэчцы. І ёсць загадка такая: Ні смяецца, ні гукае, Жыве ў бухце пад ракітай, На ім світа, Ды не сшыта. Колас.

[Ням. Bucht.]

бу́хта ​2, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

Вялікі скрутак дроту, каната і пад. Калгаснікі, убачыўшы.. прывезеныя Дзямідам Сычам турбіны і генератар, цяжкія бухты меднага дроту, кінуліся на пошукі электрычнага шнура. Паслядовіч.

[Гал. bocht.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сёе (род. сяго́) мест. указ., ср. сё;

ні то́е ні сёе — ни то ни сё, серёдка на полови́нку;

то́е ды сёе — то да сё;

ні з таго́ ні з сяго́ — ни с того́ ни с сего́; с бу́хты-бара́хты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́сці сов., в разн. знач. пасть;

п. ў баі́ — пасть в бою́;

крэ́пасць па́ла — кре́пость па́ла;

цары́зм паў — цари́зм пал;

нізка п. ў чыі́х-не́будзь вача́х — ни́зко пасть в чьи́х-л. глаза́х;

◊ ні се́ла ні па́ла — ни с того́ ни с сего́, с бу́хты-бара́хты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

то́е

1. мест. указ., ср. то; см. той;

2. в знач. сущ., мн. нет, ср. то;

т. было́ ўчо́ра, а гэ́та сяго́ння — то бы́ло вчера́, а э́то сего́дня;

т. было́ яшчэ́ зімо́й — то бы́ло ещё зимо́й;

◊ адно́ і т. — одно́ и то же;

т. ды сёе — то да сё;

не т., каб... — не то, что́бы...;

ні т. ні сёе — ни то ни сё, серёдка на полови́нку;

як на т. лі́ха — как на беду́;

калі́ на т. пайшло́ — е́сли уж на то пошло́;

ні з сяго́ ні з таго́ — с бу́хты-бара́хты;

т. ды не т. — то да не то;

не́шта не т. — что́-то не то

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

се́сці сов.

1. в разн. знач. сесть; (по местам — ещё) усе́сться, рассе́сться;

с. на ла́ўку — сесть на скаме́йку;

с. ў трамва́й — сесть в трамва́й;

с. за кні́гу — сесть за кни́гу;

с. ў турму́ — сесть в тюрьму́;

со́нца то́лькі што се́ла — со́лнце то́лько что се́ло;

самалёт сеў на аэрадро́м — самолёт сел на аэродро́м;

ву́гал ха́ты сеў — у́гол до́ма сел;

матэ́рыя се́ла — мате́рия се́ла;

2. разг. (о болячке) вскочи́ть;

◊ с. на галаву́ — сесть на́ голову;

с. вярхо́м — (на каго) сесть верхо́м (на кого);

с. ма́кам — стать (зайти́) в тупи́к;

с. ў лу́жыну — прост. сесть в лу́жу;

с. ў гало́ш — сесть в кало́шу (лу́жу);

с. на мель — сесть на мель;

ні се́ла ні па́ла — ни с того́ ни с сего́; с бу́хты-бара́хты;

на тым жа суку́ с. — оста́ться ни с чем, оста́ться при пи́ковом интере́се;

ні стаць ні с. — ни стать ни сесть;

с. на свайго́ (любі́мага) ко́ніка — сесть на своего́ (люби́мого) конька́;

с. на хлеб і (на) ваду́ — сесть на хлеб и (на) во́ду;

с. за адзі́н стол — сесть за оди́н стол;

як старо́й ба́бе с. — (обычно о земельном участке) клочо́к, пятачо́к;

як сеў, дык і прыкіпе́ў — погов. сел и — ни с ме́ста

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)