статаско́п, ‑а,
[Ад грэч. statos — які стаіць і skopeō — гляджу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
статаско́п, ‑а,
[Ад грэч. statos — які стаіць і skopeō — гляджу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рту́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ртуці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штуко́віна, ‑ы,
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поднима́ться
1. (вверх) падыма́цца, падніма́цца;
поднима́ться на́ гору падыма́цца (падніма́цца) на гару́;
поднима́ться на самолёте падыма́цца (падніма́цца) на самалёце;
2.
настрое́ние поднима́ется настро́й узніма́ецца;
поднима́ться в цене́ узніма́цца ў цане́;
поднима́ется тума́н узніма́ецца тума́н;
поднима́ется бу́ря узніма́ецца (пачына́ецца) бу́ра;
вода́ поднима́ется вада́ падыма́ецца; (прибывает) прыбыва́е;
поднима́ться на цы́почки падыма́цца на ды́бачкі;
у него́ поднима́ется температу́ра у яго́ падыма́ецца тэмперату́ра;
они́ поднима́ются ра́но яны́ ўстаю́ць ра́на;
поднима́ться во весь рост устава́ць (узніма́цца) на ўвесь рост;
поднима́ться с посте́ли (проснувшись) устава́ць з пасце́лі; (выздоровев) ачу́ньваць;
вдоль на́бережной поднима́лись высо́кие зда́ния уздо́ўж набярэ́жнай узвыша́ліся высо́кія буды́нкі;
поднима́ются проте́сты пачына́юцца (падыма́юцца) пратэ́сты;
поднима́ется ссо́ра пачына́ецца (усчына́ецца) сва́рка;
в тёплом ме́сте те́сто хорошо́ поднима́ется у цёплым ме́сцы це́ста до́бра падыхо́дзіць;
3.
◊
рука́ не поднима́ется рука́ не падыма́ецца (не падніма́ецца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упа́сть
1. упа́сці; (повалиться) павалі́цца; (откуда-л., с чего-л.) звалі́цца, скі́нуцца,
заве́са упа́ла засло́на ўпа́ла;
я упа́л в траву́ я ўпаў (павалі́ўся) у траву́;
упа́сть на коле́ни упа́сці на кале́ні;
упа́сть с ло́шади звалі́цца (скі́нуцца) з каня́;
я́блоко упа́ло на зе́млю я́блык упа́ў на зямлю́;
2.
тень упа́ла на зе́млю цень упа́ў (лёг) на зямлю́;
на него́ упа́ло подозре́ние на яго́ ўпа́ла (лягло́) падазрэ́нне;
все забо́ты упа́ли на меня́ усе́ кло́паты ўпа́лі (ляглі́) на мяне́;
3. (о росе, тумане) па́сці;
4. (спасть, ослабеть) спа́сці, апа́сці; (понизиться) зні́зіцца;
температу́ра больно́го упа́ла тэмперату́ра хво́рага спа́ла (зні́зілася);
у́ровень воды́ упа́л узро́вень вады́ зні́зіўся;
5. (прийти в упадок) заняпа́сці, падупа́сці; (снизиться) зні́зіцца; (уменьшиться) зме́ншыцца;
влия́ние его́ упа́ло уплы́ў яго́ зме́ншыўся;
6. (нравственно) па́сці;
упа́сть в чьи́х-л. глаза́х упа́сці ў чыі́х-не́будзь вача́х;
◊
гора́ упа́ла с плеч гара́ звалі́лася з плячэ́й;
упа́сть с не́ба на зе́млю упа́сці з не́ба на зямлю́;
се́рдце упа́ло сэ́рца зайшло́ся;
я́блоку не́где упа́сть я́блыку няма́ дзе ўпа́сці;
как с не́ба упа́л як з не́ба звалі́ўся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́дать
1. па́даць; (валиться) валі́цца; (откуда-л., с чего-л. — ещё) скіда́цца;
па́дать на́взничь па́даць дагары́;
забо́р па́дает плот ва́ліцца;
па́дать с ло́шади валі́цца (скіда́цца) з каня́;
2. (об осадках) ісці́; па́даць;
снег па́дает снег ідзе́ (па́дае);
3. (дохнуть — о скоте) до́хнуць, здыха́ць, падыха́ць, кале́ць, гі́нуць;
4. (выпадать) выпада́ць; выва́львацца;
во́лосы па́дают валасы́ выпада́юць;
зу́бы па́дают зу́бы выпада́юць (выва́льваюцца);
5.
тень па́дает на зе́млю цень па́дае (кладзе́цца) на зямлю́;
на него́ па́дает подозре́ние на яго́ па́дае падазрэ́нне;
все забо́ты па́дают на меня́ усе́ кло́паты кладу́цца на мяне́;
6. (ниспадать) спада́ць; (свешиваться) звіса́ць;
во́лосы её па́дали дли́нными ло́конами вдоль щёк валасы́ яе́ спада́лі (звіса́лі) до́ўгімі ку́дзерамі ўздоўж шчок;
7. (об ударении)
ударе́ние па́дает на пе́рвый слог на́ціск па́дае на пе́ршы склад;
8. (спадать, понижаться, ослабевать) спада́ць, апада́ць; (понижаться) зніжа́цца;
температу́ра больно́го па́дает тэмперату́ра хво́рага спада́е (зніжа́ецца);
у́ровень воды́ па́дает узро́вень вады́ спада́е (зніжа́ецца);
9. (приходить в упадок) занепада́ць, падупада́ць; (снижаться) зніжа́цца; (уменьшаться) змянша́цца;
влия́ние его́ па́дает уплы́ў яго́ зніжа́ецца (змянша́ецца);
10. (о звёздах) па́даць;
◊
а́кции па́дают а́кцыі па́даюць (зніжа́юцца);
па́дать в но́ги (к нога́м, на коле́ни) па́даць у но́гі (на кале́ні);
па́дать в о́бморок млець (тра́ціць прыто́мнасць);
па́дать ду́хом па́даць ду́хам;
па́дать от уста́лости валі́цца ад сто́мы;
па́дать с ног валі́цца з ног.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)