адпачыва́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. адпачываць — адпачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпачыва́ючы, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. незал. цяпер. ад адпачываць.
2. у знач. наз. адпачыва́ючы, ‑ага, м. Той, хто дзе‑н. адпачывае. З акіяна нахлынула раптам вялікая хваля і нечакана акаціла ўсіх адпачываючых халоднай вадой. Лынькоў.
3. Дзеепрысл. незак. ад адпачываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няско́нчаны, ‑ая, ‑ае.
Які не даведзены да канца; незавершаны. Андрэй лёг адпачываць у няскончанай палавіне хаты. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куро́рт, -а, М -рце, мн. -ы, -аў, м.
Мясцовасць з прыроднымі лекавымі ўласцівасцямі (мінеральнымі крыніцамі, гразямі і пад.), прыгодная для пабудовы санаторыяў, дамоў адпачынку, лячэбніц і пад.
Лячыцца і адпачываць на курорце.
|| прым. куро́ртны, -ая, -ае.
К. сезон.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балко́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Пляцоўка з поручнямі, прыбудаваная знадворку да сцяны дома.
Адпачываць на балконе.
2. Сярэдні або верхні ярус у тэатры.
|| памянш. балко́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым. балко́нны, -ая, -ае.
Балконныя дзверы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
почива́ть несов., уст.
1. (спать, отдыхать) спаць, адпачыва́ць;
2. (покоиться, лежать в могиле) спачыва́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Аго́ўтацца, агойтацца ’звыкнуць, супакоіцца’ (БРС, Шат., Бір. дыс., Бяльк., Гарэц., Янк. I), ’прыйсці да памяці’ (КЭС, Некр.), ’ачысціцца ад гразі’ (Шат., Касп.). Няясна. Зыходная форма павінна быць *гоўтацца (параўн. укр. (о)говтатися). Магчыма, запазычанне. Этымалогіі на славянскай глебе няма і слова мае вельмі звужаны арэал (беларуска-ўкраінская ізалекса?). Тады з балт.: літ. gul̃ti ’легчы адпачываць, спаць’, gùlta ’пасцель, ложа’, лат. gùlta ’тс’. Бел. *гоўтацца ’адпачываць’ дало агоўтацца ’звыкнуць, супакоіцца, прыйсці да памяці’. У гэтым выпадку няясна, як вытлумачыць другое значэнне ’ачысціцца ад гразі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заблу́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які апынуўся дзе‑н. выпадкова; не тутэйшы, прыблудны. [На галіне] нагледзелі сабе месца адпачываць удзень ад клапатлівай стомы палявыя каршачкі і заблудныя здалёку птушкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўдзень¹, -дня, м.
1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы.
Вецер з поўдня.
Вокны выходзяць на п.
2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку.
На поўдні Беларусі.
3. Мясцовасць з цёплым, гарачым кліматам, цёплыя краі.
Жыхары поўдня.
Адпачываць на поўдні.
|| прым. паўднёвы, -ая, -ае.
П. полюс.
П. тэмперамент (уласцівы жыхарам поўдня).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паўнапра́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае ўсе правы. Андрэю часова прыйшлося замяніць брыгадзіра шостай брыгады, які паехаў адпачываць на поўдзень. Атрымаўшы такія абавязкі, хлапец адразу адчуў сябе паўнапраўным калгаснікам. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)