сінклі́т, ‑а, М ‑ліце, м.
Гіст. Сход вышэйшых саноўнікаў у Старажытнай Грэцыі. // Група духоўных асоб, духавенства. Цэлы сінкліт папоў, панаехаўшых.. на гадавое свята з навакольных парафій, уваходзіў у царкву. Машара. // перан. Разм. іран. Сход, сукупнасць якіх‑н. асоб.
[Грэч. synklētos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суперме́н, ‑а, м.
1. Іран. Чалавек, упэўнены ў сваёй перавазе над іншымі.
2. Герой дэтэктываў, коміксаў, кінабаевікоў і пад., надзелены нязвыклымі якасцямі, якія робяць яго непераможным, чароўна-абаяльным. Лёгка насіць вусікі супермена І торкаць ножкамі па паркетах. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эскула́п, ‑а, м.
1. (з вялікай літары). У антычнай міфалогіі — бог лячэння.
2. Уст. іран. Урач, доктар, медык. Юрка — наш мясцовы эскулап. Вярнуўшыся з ваеннай службы, а ён там быў санітарам у шпіталі, разгарнуў шырокую медыцынскую практыку. Лужанін.
[Aesculapius — лацінізаваная назва старажытнагрэчаскага бога лячэння Асклепія.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Міцыя́ (іран.) ’імасць, важная асоба’ (карэліц., Марц.). Утворана пры дапамозе экспрэсіўнага суфікса ‑ц‑ыя (напр., драг. страмо́цыя ’сорам’) ад моц ’сіла, важнасць, магутнасць’, якое з польск. moc ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раслі́на, ‑ы, ж.
Арганізм, які развіваецца звычайна ў нерухомым становішчы, атрымлівае пажыўныя неарганічныя рэчывы з глебы і паветра і ператварае іх у арганічныя; з’яўляецца адной з найбольш пашыраныя форм існавання жывой матэрыі.
•••
Аранжарэйная расліна (іран.) — пра далікатнага, распешчанага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усу́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Колькасць страчанага прадукта пры высыханні. Нормы ўсушкі. / у іран. ужыв. Калі ў краме ёсць нястача, Дык «усушка» там, няйначай, Ці «утруска», ці мо’ «мышы» — Так заўсёды ў актах піша. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Стапа́рч іран. ‘уся мэбля ў хаце’ (Сцяшк.), ‘нешта непрывычна вялікае’ (слонім., Нар. словатв.). Аддзеяслоўны назоўнік ад дзеяслова тыпу тапары́шчыцца ‘стаяць тырчком, тырчаць’ (Стан.), параўн. рус. топо́рщиться ‘тс’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шум, пошум; шолам, гамана (разм.); галас (абл.); гоман (іран.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
плю́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Лыпаць, моргаць (вачамі). Бацька маўчаў і сонна плюскаў вачыма. Хомчанка. Іра плюскае вачыма і паказвае мне: маўляў, выходзь і чакай. Сабаленка.
2. Хлюпаць, плюхаць, плюхцець. Пад нагамі плюскала вада. Пянкрат.
3. Іран. Цалаваць, цмокаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свяшчэннадзе́йнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Выконваць царкоўны абрад, адпраўляць набажэнства.
2. перан. звычайна іран. Рабіць што‑н. урачыста і важна. — Вы толькі паглядзіце, — гаварыў Сямён, — з якім выглядам распісваецца ў ганарарнай ведамасці Васіль Агнёў! Хіба ж ён не свяшчэннадзейнічае? Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)