дзеепрысло́ўе, ‑я, н.

Нязменная форма дзеяслова, якая спалучае ў сабе адзнакі дзеяслова і прыслоўя. Дзеепрыслоўе цяперашняга часу. Дзеепрыслоўе прошлага часу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шкло́граф, ‑а, м.

Апарат для паліграфічнага ўзнаўлення тэксту і ілюстрацый такім спосабам, пры якім друкарская форма вырабляецца на шкляной пласціне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эквівале́нтны, ‑ая, ‑ае.

Які з’яўляецца эквівалентам, які поўнасцю замяняе што‑н. у якіх‑н. адносінах. Эквівалентная форма гавару. Эквівалентны абмен.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пара́дный в разн. знач. пара́дны;

пара́дное ше́ствие пара́днае шэ́сце (пара́дная працэ́сія);

пара́дный смотр пара́дны агля́д;

пара́дная фо́рма пара́дная фо́рма;

пара́дный костю́м пара́дны касцю́м (гарніту́р);

пара́дный вид пара́дны вы́гляд;

пара́дный ход пара́дны ход;

пара́дная сторона́ де́ла пара́дны бок спра́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ро́нда, нескл., н.

Форма інструментальнай музыкі (сольнай ці сімфанічнай) са шматразовым паўтарэннем галоўнай тэмы ў чаргаванні з адной або некалькімі пабочнымі.

[Іт. rondo.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арце́ль, ‑і; Р мн. ‑ей; ж.

Аб’яднанне асоб той або іншай прафесіі (рамяства) для супольнай працы з удзелам у даходах паводле дамоўленасці і агульнай адказнасці таварыства. Рыбалавецкая арцель. □ Арцель — гэта шырока распаўсюджаная ў Расіі форма таварыства, прасцейшая форма свабоднай кааперацыі, падобная да той, якая існуе ў паляўнічых плямён у часе палявання. Энгельс. Арганізацыя арцелі па асушцы Рэгелеўшчыны ўзняла вялікі шум. Чарнышэвіч.

•••

Сельскагаспадарчая арцель — форма калектыўнай гаспадаркі сацыялістычнага тыпу, добраахвотнае аб’яднанне сялян на аснове абагульнення асноўных сродкаў вытворчасці для вядзення калектыўнай працай буйной калектыўнай сельскагаспадарчай вытворчасці; калгас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уніта́рны, -ая, -ае.

У выразе: унітарная дзяржава — форма дзяржаўнага ўладкавання, пры якой тэрыторыя дзяржавы, у адрозненне ад федэрацыі, не мае ў сваім складзе федэратыўных адзінак (штатаў, зямель), а падраздзяляецца на адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі (раёны, вобласці і г.д.).

Рэспубліка Беларусь — унітарная дзяржава.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дапамо́жны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для дапамогі каму-, чаму-н.; падсобны.

Д. матэрыял.

2. Неасноўны, дадатковы.

Д. цэх.

Дапаможная гаспадарка.

○

Дапаможны дзеяслоў — асабовая форма дзеяслова, што ўжыв. для выражэння аналітычных дзеяслоўных форм або састаўнога выказніка, напр.: быў настаўнікам, буду чытаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калана́т, ‑у, М ‑наце, м.

Форма прыгоннай залежнасці сельскага насельніцтва, якая з’явілася асновай феадальных адносін у Рымскай імперыі і ў раннім сярэдневякоўі.

[Лац. colonatus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лія́ла, ‑а, н.

Спец.

1. Форма для адліўкі металу; зложніца.

2. Канал уздоўж борта судна ў ніжняй частцы трума для сцякання вады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)