Verbum

Галёкаць ’крычаць, аукаць’ (БРС, Шат.), ’моцна крычаць’ (Жд. 1). Утварэнне ад выклічніка *галё (параўн. польск. hala!) з тыповым суфіксам ‑k‑ у адпаведным дзеяслове. Аб падобных выклічніках гл. Слаўскі, 1, 394 (hala); Брукнер, 167.

Камі́н ’пакаёвая печ з адкрытай топкай пры падлозе’ (ТСБМ). Відавочна, з рус. ками́н — новага запазычання (з пач. XVIII ст.) з ням. Kamin < італ. camino ’комін’ < н.-грэч. κάμινος ’печ, комін’ (Слаўскі, 2, 385).

Ке́са ’машна на грошы’ (Др.-Падб.). Укр. кеса, киса ’тс’, польск. kiesa ’тс’ — запазычанні з тур. kese ’машна на грошы’, kise ’тс’. Гл. Фасмер, 2, 239; Слаўскі, 2, 157–158; ЕСУМ, 2, 426.

◎ Кручы́на ’сум’ (Бяльк.). Укр. кручина, рус. кручина ’тс’. Параўн. далей рус.-ц.-слав. кручина ’жоўць; эпілепсія’, польск. kręcz ’сутаргі’, славен. kročiti ’выгібацца’. Зводзіцца да першаснага kręto (< kręgъ) (Слаўскі, 3, 102). Параўн. кругі (гл.).

Крыжо́ўнік ’агрэст’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. крижовник, рус. крыжовник ’тс’. Паводле Фасмера (2, 388), калька з ням. Krisdohre («Хрыстоў цёрн») у польск. krzyzownik, адкуль усходнеславянскія назвы. Вельмі праблематычна. Параўн. Слаўскі, 3, 261–262.

Лава́нда ’пахучая расліна Lavandula, якая выкарыстоўваецца ў медыцыне і парфумерыі’ (ТСБМ) < польск. lawanda, lawenda, lawendula (з XVI ст.) < іт. lavanda ’тс’ < lavare ’мыцца, купацца’. Пахучую расліну выкарыстоўвалі пры мыцці (Слаўскі, 4, 79–80).

Льжэць ’лягчэць (аб хваробе, марозе)’ (Нас., Гарэц., Дразд.), памор. lžec, lžωc, польск. літар. ze‑lżeć. Бел.-польск. ізалекса. Утворана ад прыметніка lьgъ ’нямоцны, лагодны’, ад якога таксама паходзіць лёгкі (гл.) (Слаўскі, 4, 395).

Мальба́ ’вельмі моцная просьба’ (ТСБМ), рус. мольба́, укр. мольба́, ст.-рус. мольба ’тс’, ’малітва’, серб.-харв. мо̀лба ’просьба’, ’заява’, макед. молба, балг. молба́. Прасл. molьba (Слаўскі, SP, 1, 61). Да малі́ць (гл. малі́цца).

Мамоша, мамошка ’палюбоўніца’ (Нас., Растарг.). З рус. пск., смал. момо́шка ’тс’, цвяр., кастр., тамб., варон. мамо́ха ’тс’, пск. ’пышнацелая, дародная жанчына’. Да мама (гл.). Аб суфіксе гл. Слаўскі (SP, 1, 74 і 78).

Благі́ ’дрэнны, худы’. Рус. благо́й ’дрэнны’, укр. благи́й дрэнны, стары, бедны, слабы’, польск. błahy ’малы, нязначны’ (запазычанае з укр.; Слаўскі, 1, 35). Ёсць некалькі этымалогій: 1) усх.-слав. благъ ’дрэнны’ — запазычанне з ст.-слав. (ц.-слав.) благъ добры’. Значэнне ’дрэнны, бедны і г. д.’ развілося як вынік табуістычнага словаўжывання (Праабражэнскі, 1, 27–28; Фасмер, RS, 5, 125; Слаўскі, там жа, Зяленін, Табу, 2, 155); 2) усх.-слав. благъ дрэнны’ да прасл. blagъ ’дрэнны, слабы’, якое быццам роднаснае з лац. flaccus ’слабенькі’, грэч. βλάξ ’вялы, расслаблены’ (трэба адрозніваць прасл. bolgъ ’добры’ і blagъ дрэнны’). Так Бернекер, 58; Міклашыч, 13 і інш. Першая версія, здаецца, больш абгрунтаваная (паколькі значэнне ’дрэнны’ можа быць секундарным). Слаўскі, 1, 36; Фасмер, 1, 171; Рудніцкі, 140. Да благі́ адносіцца і дзеяслоў блажэ́ць ’худзець’. Фрэнкель (45–46) лічыць, што для благі́ ’дрэнны’ дакладная адпаведнасць — літ. blagnas.