апе́ка ж.
1. (надзор) опе́ка;
прызна́чыць ~ку — назна́чить опе́ку;
2. (система мероприятий для опеки) попечи́тельство ср.; призре́ние ср.;
3. перен. (заступничество, защита) опе́ка, покрови́тельство ср.;
узя́ць каго́-не́будзь пад сваю́ ~ку — взять кого́-л. под свою́ опе́ку (под своё покрови́тельство);
◊ міжнаро́дная а. — полит. междунаро́дная опе́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сярпу́ха ’расліна Serratula L.’ (ТСБМ, Кіс.), серьпуха ’нейкая расліна’ (“употребляется обыкновенно для желтѣнія под зеленый цвѣт”; Меер Крыч.), сюды ж таксама сярпо́к ’Serratula L.’ (Байк. і Некр.), што адносяць да іншай расліны ’Falcaria Beruh.’ (Кіс.). Параўн. укр. серпу́ха, серпо́к ’Serratula L.’, рус. серпу́ха ’тс’, польск. sierpik, чэш. srpek, славац. sŕpok, славен. srpek, серб.-харв. ср́пац, балг. сърпе́ц ’тс’, што выводзяцца ад *sьrpь (гл. серп) з-за падабенства лістоў раслін да сярпоў, параўн. таксама назву расліны Бакала: укр. серпорі́з, рус. реза́к. Гл. ЕСУМ, 5, 221, 222.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
па́рус па́рус, -са м.; поэт. ве́тразь, -зя м.;
идти́ под паруса́ми ісці́ пад паруса́мі;
◊
на всех паруса́х на ўсіх паруса́х (по́ўным хо́дам).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подсу́нуть сов., в разн. знач. падсу́нуць;
подсу́нуть письмо́ под дверь падсу́нуць ліст пад дзве́ры;
подсу́нуть запи́ску кому́-л. падсу́нуць запі́ску каму́-не́будзь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хмельII м. (состояние опьянения) ап’яне́нне, -ння ср., п’я́насць, -ці ж.; хмель, род. хме́лю м.;
◊
под хме́лем пад ча́ркай, падвы́піўшы, на падпі́тку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
статьIII ж.
1. (телосложение) по́стаць, -ці ж., стан, род. ста́ну м., склад, род. скла́ду м.;
2. (особенность фигуры — о животных) склад, род. скла́ду м.;
3. перен., уст. (характер устройства) хара́ктар, -ру м., склад, род. скла́ду м.;
◊
быть под стать (быть подходящим) пасава́ць, быць да па́ры; (идти) падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да тва́ру; (соответствовать) адпавяда́ць; (быть под пару) быць да па́ры (каму);
э́то ему́ не под стать гэ́та яму́ не пасу́е (не падыхо́дзіць, не да тва́ру);
под стать ему была́ и жена́ да па́ры яму́ была́ і жо́нка;
с како́й ста́ти? з яко́й ла́скі?, дзе́ля чаго́?
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плю́шчыцца I несов.
1. (о глазах) закрыва́ться, смыка́ться;
2. закрыва́ть глаза́; жму́риться
плю́шчыцца II несов., возвр., страд., тех. (под давлением) плю́щиться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мятла́ ж. метла́;
◊ гнаць ~ло́ю — гнать метло́й;
пад ~лу — под метёлку (метлу́);
но́вая м. чы́ста мяце́ — посл. но́вая метла́ чи́сто метёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Та́нец ’рытмічныя рухі пад музыку, скокі’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Некр. і Байк., Федар. 4, Сл. ПЗБ), та́нэць ’тс’ (драг., Сл. ПЗБ, Вруб.), под той танец ’у той час’ (Ян.), ст.-бел. танець ’скокі’ (Альтбаўэр; 1518 г., КГС). Праз польск. taniec (да XVI ст. tańc) або непасрэдна з ням. Tanz ’танец’, tanzen ’танчыць’ < ст.-франц. dancier ’тс’ (> франц. danser ’тс’) < франк. *dansôn ’цягнуць; выцягвацца; станавіцца ў лінію’. Другаснае ўключэнне запазычання ў групу назоўнікаў, утвораных з суф. ‑ьcь, магло адбыцца ў славянскіх мовах незалежна (Басай-Сяткоўскі, Słownik, 390). Гл. Борысь, 626; Фасмер, 4, 18–19.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
козырёк
1. (фуражки) казыро́к, -рка́ м., брыль, род. брыля́ м.;
взять (сде́лать) под козырёк воен. узя́ць пад казыро́к;
2. (навес) казыро́к, -рка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)