фырча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.
Разм. Тое, што і фыркаць (у 2 знач.). «Казёл» фырчаў, падскакваў. У ветравое шкло, што спераду, стукалі чорныя жукі. Пташнікаў. Бабка сядзіць на лаўцы і ціха фырчыць верацяном. Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павеліча́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для павелічэння таго, што разглядаецца. Павелічальнае шкло. Павелічальныя лінзы.
2. У граматыцы — звязаны з утварэннем назоўнікаў і прыметнікаў, якія абазначаюць большую велічыню прадмета або большую ступень якасці. Павелічальныя суфіксы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збіра́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які служыць для збірання чаго‑н. Збіральнае шкло. Збіральныя валаскі насякомых.
2. Які аб’ядноўвае ў сабе характэрныя прыметы некалькіх аднародных з’яў, прадметаў, асоб і пад.; абагульнены. Збіральны мастацкі вобраз. Збіральная назва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́крыўны в разн. знач. покро́вный;
п. лак — покро́вный лак;
~ныя раслі́ны — покро́вные расте́ния;
~нае шкло — покро́вное стекло́;
○ ~ная тка́нка — анат. покро́вная ткань
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
празры́сты
1. прозра́чный; (просвечивающий — ещё) сквозно́й;
~тае шкло — прозра́чное стекло́;
2. перен. прозра́чный;
п. намёк — прозра́чный намёк;
3. (о взгляде) проница́тельный, о́стрый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
е́здзіць, е́зджу, е́здзіш, е́здзіць; незак.
1. Рухацца ў розных напрамках на якім-н. транспарце.
Е. на трамваі.
Е. на веласіпедзе.
2. Бываць дзе-н., наведваць каго-н., прыязджаючы.
Е. у госці.
3. Умець кіраваць якімі-н. сродкамі перамяшчэння.
Е. на матацыкле.
4. Не мець устойлівасці, рухацца, соўгацца па чым-н. (разм.).
Шкло ездзіць у аправе.
|| наз. язда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бало́нка 1 ’прамавугольная клетка на матэрыі’ (Касп.), ’кратачка, квадрацік’ (Бяльк.: буду ў балонкі ткаць). Метафарычнае ўжыванне слова бало́нка ’(прамавугольнае) шкло ў акне’ (гл. бало́на 1).
Бало́нка 2 ’парода сабак’. Рус. боло́нка, укр. боло́нка. Новае запазычанне з зах.-еўрап. моў: ням. Bologneser Hündlein, франц. bolonais ’балонскі з Балоньі’. Фасмер, 1, 189; Шанскі, 1, Б, 157. Бел. і ўкр. словы з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дру́зачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Разм. Дробны кусочак чаго‑н. Шкло пабілася на друзачкі. Колас. Велізарныя крыгі лёду напаўзалі адна на адну і са страшэнным гулам крышыліся на меншыя, разбіваліся на друзачкі. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыду́рак, ‑рка, м.
Разм. Дурнаваты, бесталковы або з дзівацтвамі чалавек. Пад вонкавай наіўнасцю афіцэр так і не разгадаў хітрасці, палічыў мяне за прыдурка і не аддаў паліцыянту. Карпюк. Пакідалі п’янчугі ці прыдуркі Газет абрыўкі, шкло, шматкі праграм. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лаба́к 1 ’закот; трохвугольны схіл страхі над папярочнай сцяной·’ (Нар. сл., светлаг., ДАБМ, к. 230). Рэгіянальнае ўтварэнне ад лоб з (гл.) і суф. ‑ак < ‑akъ (Сцяцко, Афікс. наз., 146). Гл. таксама лабякі.
◎ Лаба́к 2 ’пярэдняе вясло’ (Мат. Гом.). Да лобі (гл.). Матывацыя: ’тое, што наперадзе’, параўн. лабавое шкло. Аналагічна ў іншых ’мовах, напр.: вепс. регатела (ад perą ’задні, дальні; карма, задок’ і тела ’вясло’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)