Вако́л, во́кал (БРС). Рус. около, польск. około, в.-луж. wokoło, н.-луж. hokoło, чэш. okolo, славац. okolo, макед. околу, серб.-харв. около. Да прасл. *kolo ’круг’. Гл. кола.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́кіраваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
1. Надаць неабходны кірунак. Выкіраваць статак у бок лесу. Выкіраваць воз на дарогу. □ Няўдаліца Сцяпан і тут не выкіраваў як трэба — утулкаю кола зачапіў за .. шула. Мележ.
2. перан. Накіраваць на належны жыццёвы шлях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачарава́ны
1. околдо́ванный, заколдо́ванный, заворожённый;
2. перен. зачаро́ванный; очаро́ванный; заворожённый, обворожённый, восхищённый, пленённый;
1, 2 см. зачарава́ць;
◊ ~нае ко́ла — заколдо́ванный круг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыкаці́ць I сов.
1. прикати́ть;
п. ко́ла — прикати́ть колесо́;
2. разг. (приехать) прикати́ть
прыкаці́ць II сов., прост. роди́ть, произвести́ на свет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дужэ́ць, ‑э́ю, ‑э́еш, ‑э́е і дужа́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; незак.
Разм. Станавіцца дужэйшым, набірацца сіл; мацнець, узмацняцца. Хлопчык любы, дужэй і гадуйся спакойна. Зарыцкі. І рукі дужэлі, і кола штурхала было паслухмяна марацкім рукам. А. Вольскі. Гул набліжаецца, дужае, аж угінаецца зямля. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зубча́сты, ‑ая, ‑ае.
1. З зубцамі, зуб’ем. Зубчастае кола. □ Ільночасальныя машыны спецыяльнымі зубчастымі шчоткамі аддзяляюць доўгае валакно ад кароткага. Рунец.
2. Які мае няроўныя, ломаныя абрысы. Узышоў месяц. Выразна выступілі зубчастыя верхавіны ёлак. Лынькоў. У вадзе люстравалася неба і зубчасты верх лесу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
качу́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Драўлянае кола, якое качаюць дзеці дзеля забавы. Пасярэдзіне зялёнай вулкі Мы ганялі некалі качулкі. Панчанка.
2. Драўляны прадмет цыліндрычнай формы, з дапамогай якога ставяць у печ і выцягваюць з яе вялікія чыгуны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тармазны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да тормаза. Тармазны цэх. Тармазны вінт. // Які служыць тормазам, з’яўляецца тормазам. Тармазны башмак. // Які мае тормаз. Тармазное кола. Тармазны вагон. // Які абслугоўвае тормаз. Тармазны кандуктар.
2. Спец. Звязаны з тармажэннем (у 2 знач.). Тармазная рэакцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паве́стка ’афіцыйнае пісьмовае паведамленне з выклікам куды-н.; кола пытанняў, якія павінны быць абмеркаваны на сходзе, пасяджэнні’ (ТСБМ, Бяльк., Яруш., Сл. ПЗБ). Запазычанне з рус. пове́стка ’тс’, якое ад повестить ’паведаміць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Летавішча, лётовище ’гадавое кола ў ствале дрэва’ (Нік.; ельск., ЛАПП), лун. летовішчэ ’кольца на розе, паводле якога можна вызначыць, колькі год карове’ (Шатал.). Суфікс -išče надае значэнне выніку дзеяння. Да летаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)