павли́ний па́він, паўлі́навы;
павли́ний глаз па́віна (паўлі́нава) во́ка;
◊
воро́на в павли́ньих пе́рьях варо́на ў па́віным (паўлі́навым) пе́р’і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Аку́нь, укр. окунь, рус. окунь, чэш. okoun, польск. okuń, балг. окун, серб.-харв. о̏кун, славен. okun. Да вока (Міклашыч, 220; Вондрак, Vergl. Gr., 1, 551). Іншыя версіі менш верагодныя. Гл. вокунь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Камле́нне ’вельмі хутка’ (Нас.). У выніку кантамінацыі слоў вока і імгненне (Нас. 228), параўці, чэш. okajnžik. Магчыма. адмяк, дапусціць, што разглядаемая лексема — аддзел — слоўны назоўнік ад (ляцець) кумільгом ’хутка, раптоўна’ (Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да спусціць.
•••
Не спускаць вока (вачэй) з каго-чаго — а) глядзець не адрываючыся; б) сачыць за кім‑, чым‑н. Свідзінскаму было сказана: не спускай вачэй з гэтай пары. «Работніца і сялянка».
Не спускаць каго-што з вока (вачэй) — сачыць за кім‑, чым‑н. неадрыўна.
Не спускаць з рук — падоўгу трымаць на руках.
Не спускаць з языка — пастаянна гаварыць пра каго‑, што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́жысты, ‑ая, ‑ае.
Тоўсты, каржакаваты (пра дрэва, палена). Кражыстыя хвоі, карава-разложыстыя дубы і ясені хавалі ад панскага вока грамаду людзей, якая ўцякла сюды з вёсак. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хруста́лік, ‑а, м.
1. Разм. Кавалачак хрусталю (у выглядзе падвескі, пацеркі і пад.).
2. Спец. Частка вока (за зрачком і радужнай абалонкай) у выглядзе празрыстай дваякавыпуклай лінзы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касі́ць², кашу́, ко́сіш, ко́сіць; незак.
1. што. Рабіць касым, крывым; перакошваць.
К. рот.
2. што і чым. Глядзець коса, убок.
Конь касіў вокам на кучу канюшыны.
3. Быць касавокім, касым.
Левае вока косіць.
|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны (да 1 знач.) і пакасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны (да 1 знач.).
Скасіць вугал хаты.
Вокны пакасіла (безас.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дале́й, прысл.
1.
Выш. ст. да прыслоўя далёка. Бачыць вока далёка, а розум яшчэ д. (прыказка).
2. Наперадзе, на пэўнай адлегласці.
Д., за жытам, пачынаецца бярэзнік.
3. Затым, потым, у далейшым.
Д. усё будзе добра.
4. Працягваючы пачатае.
Чытаць д.
◊
І гэтак далей (скарочана і г.д.) — ужыв. ў канцы пералічэння як указанне на тое, што пералічэнне можа быць працягнута.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падцячы́ сов., в разн. знач. подте́чь;
вада́ ~цякла́ пад ла́ву — вода́ подтекла́ под скамью́;
во́ка ~цякло́ — глаз подтёк
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фасе́т, ‑а, М ‑сеце, м.
Спец.
1. Скошаная бакавая грань чаго‑н.
2. Грань адшліфаванага каменя.
3. Рагавіца кожнага з асобных вочак, з якіх складаецца складанае вока членістаногіх.
[Фр. facette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)