Кула́га ’саладуха, ягады, звараныя з мукой, зацірка, кулеш’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Касп., Нік. Очерки, Арх. ГУ, Грыг., Чач., Вешт., Др.-Падб., Маш., Гарэц., Шн., Мат. АС, Янк. Мат., Мат. Маг., Нар. словатв., Бяльк., Сержп. Грам., КЭС, лаг., Яўс., Серб.). Укр. кулага, рус. кулага ’тс’. Параўн. кулеш (гл.). Унутраную форму слова кулага можна ўбачыць у такіх дзеясловах, як кулажыцца, кулажыць ’паказваць на дождж’ (Нас. Сб., Юрч.). Адсюль відаць, што першаснае значэнне было ’вадкая сумесь’. Словаўтваральна мадэль з суфіксам ‑ага. Першасны дзеяслоў, на жаль, надзейна не рэканструюецца, але серб.-харв. ку́ља ’мамалыга’ дае яшчэ адну падставу для выдзялення ў кулага суфікса ‑ага. Слаўскі (3, 347) бачыць рэлікты зыходнага дзеяслова ў kuliti, kuljati (гл. куляць 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які пагарэў, згарэў. Вот і разбураныя вуліцы, руіны пагарэлых дамоў. Лынькоў.

2. у знач. наз. пагарэ́лы, ‑ага, м. Тое, што і пагарэлец.

3. у знач. наз. пагарэ́лае, ‑ага, н. Тое, што згарэла ў выніку пажару.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзевя́ты, ‑ая, ‑ае.

Ліч. парадк. да дзевяць. Дзевяты нумар. Дзевяты клас. Дзевятага мая. / у знач. наз. дзевя́ты, ‑ага, м.; дзевя́тая, ‑ай, ж.; дзевя́тае, ‑ага, н. [Ліда] глянула на маленькі, як гузічак, ручны гадзіннік: стрэлка перабіралася на дзевятую. Кулакоўскі.

•••

Дзевяты вал гл. вал.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ваеннаабавя́заны, ‑ага, м.

Асоба, якая павінна несці вайсковую службу (падлягае прызыву або знаходзіцца ў запасе).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ара́ты, ‑ага, м.

Той, хто арэ зямлю; земляроб. Дзе араты плача, там жняя скача. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

млекако́рмячыя, ‑ых; адз. млекакормячае, ‑ага, н.

Клас вышэйшых пазваночных жывёл, якія кормяць дзіцянят сваім малаком.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прафупаўнава́жаны, ‑ага, м.

Прафсаюзны ўпаўнаважаны — асоба, якая кіруе прафесіянальнай работай у невялікім калектыве членаў прафсаюза.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сако́льнічы, ‑ага, м.

У 15–17 стст. на Русі — баярын, які ведаў царскім сакаліным паляваннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сту́дзіна, ‑ы, ж.

Абл. Квашаніна. — Ага. — Бадзягін кіўнуў галавой, седзячы над талеркай са студзінай. Федасеенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маро́жанае, ‑ага, н.

Замарожаная салодкая ежа з малочных прадуктаў, а таксама пладова-ягаднага соку. Сметанковае марожанае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)