◎ Кле́мша ’той, хто крывіць абутак’ (З нар. сл.). Да *клем‑ бша. Балтызм з рэгулярным словаўтварэннем. Ад літ. klim‑ buoti ’кульгаць’ з ‑ša‑суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
санда́лі, ‑яў; адз. сандаля, ‑і, ж.
1. У старажытных грэкаў і рымлян — абутак з драўлянай або скураной падэшвай без абцасаў, якая прымацоўвалася да нагі раменьчыкамі.
2. Лёгкія летнія туфлі без абцасаў, якія зашпільваюцца раменьчыкамі.
[Н.-грэч. sandalion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
унты́, ‑о́ў; адз. унт, ‑а́, м. і у́нты, унт; адз. у́нта, ‑ы, ж.
Абутак з футра на мяккай падэшве ў народаў Поўначы і Сібіры. Ганна паказвала старому новыя унты, прыгатаваныя ў падарунак сыну. Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ашкабу́рак, ошкабу́рок ’абносак, зношаны абутак’ (КСТ). Звязана з шкабуртина ’шматок, кусок чаго-небудзь’ (палес., Лысенка, СПГ), шкабурацінка ’скарынка хлеба’ (лельч., Вешт. дыс.). Гл. шкабурацінка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляке́ркі ’лакіраваныя туфлі’ (навагр., Нар. сл.). З польск. lakierki ’абутак з лакіраванай скуры’ < lakier ’лак’ < lakierować ’пакрываць лакам’ < ням. lackieren ’тс’ (Слаўскі, 4, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перфара́цыя, ‑і, ж.
Спец.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. перфараваць.
2. Пракол, прарыў полага або трубчастага органа цела чалавека або жывёлы.
3. Сістэма спецыяльна прабітых скразных адтулін на чым‑н. Пашкодзіць перфарацыю. Упрыгожыць абутак перфарацыяй.
[Лац. perforatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абнасі́цца, ‑насіўся, ‑носішся, ‑носіцца; зак.
1. Знасіць, прывесці да непрыгоднасці ўсё адзенне, увесь абутак. Разглядаю дзядзьку. Як ён пахудзеў, як абнасіўся і зарос! Сачанка.
2. Зрабіцца зручным, звычным у выніку нашэння. Чаравікі абнасіліся, не муляюць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараві́кі, ‑аў; адз. чаравік, ‑а, м.
Невысокі, да шчыкалаткі і крыху вышэй, скураны абутак на шнурках. Моцна грукаючы чаравікамі па мёрзлай зямлі, ішла.. рота чырвонаармейцаў. Чорны. [Каця] прытупіла вочы і наском чаравіка разграбала крупчасты снег. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падра́цца, ‑дзярэцца; зак.
Парвацца ў многіх месцах; знасіцца (пра адзенне, абутак і пад.). Газета пажоўкла ад часу, падралася па краях. Марціновіч. Занасілася Яськава бялізна, падралася. Зашыць ён можа толькі большыя дзіркі, і то іголкай-шаршаткай. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ршні, ‑яў; адз. поршань, ‑шня, м.
Абутак з кавалка ялавай або свіной сырамятнай скуры, сабранай на ступні абораю. Дзеці ішлі насустрач яму, а пастух ішоў так спакойна заграбаючы скуранымі поршнямі пыл, што аж зайздрасць брала. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)