Verbum

Віко́нт ’дваранскі тытул у Францыі, Англіі і інш. краінах’. Слова запазычана з рус. виконт < франц. vicomte < лац. vicecomes ’намеснік выхавацеля’ (КЭСРЯ, 81; Шанскі, 1, В, 97; Даза, 750).

Гарлі́вы ’гарлівы, старанны, руплівы’ (БРС, Нас.), гарлі́васць (Нас.), гарлі́ва (БРС, Нас., Сцяшк.). Запазычанне з польск. gorliwy, gorliwość ’тс’ (Слаўскі, 1, 320; там і падрабязна аб паходжанні польск. слова).

Дыяме́нтавы ’дыяментавы, алмазны’ (БРС). Слова гэта зафіксавана ў ст.-бел. мове: диаментовый ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 95). Як і дыа́мент, дыяме́нт таксама запазычаны з польск. мовы (польск. diamentowy).

Жывасо́л ’сок з салёнага мяса, сала’ (Шат.). Складанае слова паводле той самай мадэлі, што разнасол, дзе жывы‑ ў знач. ’што мае адносіны да жывёл’ (жывая прырода, жывы куток).

Лібрэта ’слоўны тэкст вялікага музычнага твора’, ’план сцэнарыя’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 84), запазычана з рус. либретто, хаця слова магло быць вядомым праз польск. libretto < італ. libretto ’кніжачка’.

Магдэся ’неахайная жанчына’ (капыл., Нар. словатв.) утворана ад асабовага імя Магда і экспрэсіўнага суф. ‑эс‑я. Не выключана, што слова паходзіць з ням. Magd ’парабчанка, служанка’ (праз ідыш).

◎ Пасліжава́ць ’пашліфаваць’ (віл., Сл. ПЗБ). Утворана ад па‑ і сліж(ак) ’лагі’ (гл.) пры ад’ідэацыі ’слізкі’. Магчыма, у арыгінале не зусім дакладна пададзена значэнне слова (дзерава пасліжаваць трэба).

◎ Пачканос ’лілія стракатая, Lilium martagon L.’ (Шат.), ’лілія чырвоная, Lilium bulbiferum L: (мін., Кіс.). Калька з лац. назвы — цыбуляносная, у якім (паводле падабенства) слова цыбуля заменена словам почка.

◎ Паўвло́чча ’мера зямлі ў 1/2 валокі’ (Нас.), жлоб. паўвалока ’мера зямлі 0,9 га’ (Мат. Гом.). Першае слова з паў- (гл.) і польск. wlókaĄ‑ьje, гл. валока©.

Прыта́ча ’выгадная і зручная мясціна’: у такой харошай прыта́чы хата; прыта́чнэ место ’тс’ (саліг., Нар. словатв.). Параўн. рус. дыял. прито́чный: прито́чное место ’бойкае, люднае месца’. Гл. наступнае слова.