празва́нне, ‑я, н.
Мянушка. Грышка да таго звыкся з гэтым нялюбым празваннем, што часта забываў сваё ўласнае імя, а адклікаўся, калі яго абзывала «свінапасам». Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акра́й, прыназ. з Р.
Разм. Ускрай чаго‑н. Акрай таго лесу, які ўсё жыццё сваё вартаваў яго бацька, арандаваў.. [Лявон Бушмар] ад князя добрую дзялянку зямлі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўпэ́ўненасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан няўпэўненага; адсутнасць упэўненасці. Няўпэўненасць у сваіх сілах. □ Усё неяк адразу стала на сваё месца. Знікла адчуванне адзіноты, няўпэўненасці, смутку. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагарэ́лец, ‑льца, м.
Той, у каго пажар знішчыў дом і маёмасць. З апушчанымі галовамі шукалі пагарэльцы сваё дабро. Гартны. [Макар Кузьміч:] — Парашылі калектывам будаваць дамы ўсім пагарэльцам. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзёру, у знач. вык.
Разм. Пускаецца наўцёкі, уцякае. [Маці:] Усе яны добрыя... Мякка сцелюць, ды мулка спаць... Сваё возьме — ды дзёру... Сачанка.
•••
Даць (задаць) дзёру гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аддаі́ць, ‑даю, ‑доіш, ‑доіць; зак.
Адпрацаваць на даенні пэўны тэрмін. [Ірына:] — Можа ты мяне яшчэ прымусіш кароў даіць? Дык не. Я сваё аддаіла. Хай цяпер іншыя. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рудыме́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Недаразвіты, астаткавы орган, які страціў сваё першапачатковае значэнне ў працэсе эвалюцыйнага развіцця.
2. перан. Кніжн. Астатак, рэшткі якой‑н. з’явы.
[Ад лац. rudimentum — зачатак, пачатковая ступень.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Запоўніць сабою ўсё, многае або ўзяць у сваё карыстанне ўсё, многае.
Кнігі пазаймалі ўсе паліцы.
2. што. Захапіць якую-н. прастору, нейкую колькасць чаго-н.
Турысты пазаймалі ўсе летнія домікі.
3. каго. Ахапіўшы, пагнаць куды-н. усіх, многіх.
П. кароў у статак.
4. каго (што). Заняць каго-н. чым-н. некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліня́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -я́е; незак.
1. Траціць сваю першапачатковую афарбоўку; выцвітаць.
Тканіна ліняе на сонцы.
2. Скідваць ці мяняць у пэўныя перыяды сваё покрыва (пра жывёл, птушак).
Зайцы ліняюць.
|| зак. вы́ліняць, -яе, зліня́ць, -я́е (да 1 знач.) і паліня́ць, -я́е.
|| наз. ліня́нне, -я, н. і лі́нька, -і, ДМ -ньцы, ж. (да 2 знач.).
Веснавая л. пушных звяроў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ізго́й, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Старажытнарускі сацыяльны тэрмін, якім абазначалі чалавека, што страціў сувязь са сваёй сацыяльнай групай, напр., прыгонны селянін, які выкупіўся на волю, купец, які збяднеў, згалеў.
2. перан. Чалавек, якога ігнаруюць або праследуюць, які страціў сваё становішча ў грамадстве, адшчапенец.
Праз сваю фанабэрыстасць хлопец хутка зрабіўся сапраўдным ізгоем сярод моладзі.
|| прым. ізго́йскі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)