Памі́ма прыназ. ’ужываецца для ўказання на прадмет або асобу, без удзелу якіх ці незалежна ад якіх што-н. праходзіць, адбываецца; не прымаючы каго-, што-н. пад увагу’ (ТСБМ). Рус. поми́мо, укр. помі́мо, польск. pomimo, чэш. дыял., славац. pomimo ’тс’. Складаны прыназоўнік з po‑ і mimo ’тс’ (гл. міма) (ESSJ, 1, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бескампрамі́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не прызнае кампрамісаў, не ідзе на кампрамісы. Пісьменнік быў бескампрамісны, калі гаворка ішла аб навуковым разуменні не толькі грамадскіх працэсаў, але і з’яў прыроды. Майхровіч. // Які выключае мажлівасць прымірэння, праходзіць без кампрамісаў. Бескампрамісная класавая барацьба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапрызы́ўнік, ‑а, м.
Малады хлопец, які праходзіць папярэднюю падрыхтоўку перад прызывам на абавязковую вайсковую службу. — 15 гэтага месяца і гэтага года, значыць, паслязаўтра, — растлумачыў Сцёпка, — дапрызыўніку калгаса «Вясна» Максіму Чарнуку з’явіцца ў райваенкамат у г. Н. для адпраўкі ў часць... Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжа́рнасць, ‑і, ж.
1. Стан жанчыны ў перыяд развіцця плода ў яе арганізме. Водпуск па цяжарнасці.
2. Працэс, у выніку якога з аплодненай яйцаклеткі ў арганізме жывародных развіваецца плод.
•••
Пазаматачная цяжарнасць — аб цяжарнасці, якая праходзіць не ў матцы, па-за маткай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
проника́ть несов.
1. праніка́ць; (проходить) прахо́дзіць; (попадать) трапля́ць, папада́ць; (просачиваться) прасо́чвацца; (пробираться) прабіра́цца; (прокрадываться) пракра́двацца;
2. перен. (распространяться, укрепляться) праніка́ць, прасяка́ць; см. прони́кнуть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вось¹, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Шпень ці тонкі вал, на якім трымаюцца колы, часткі машын або механізмаў.
Пярэдняя в.
2. Уяўная прамая лінія, якая праходзіць цераз геаметрычную фігуру або якое-н. цела і валодае толькі ёй характэрнымі ўласцівасцямі (спец.).
В. сіметрыі.
В. вярчэння.
Зямная в.
3. перан. Стрыжань якіх-н. падзей.
В. палітычнага жыцця.
|| прым. во́севы, -ая, -ае і асявы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ці́хі, -ая, -ае.
1. Ледзь чутны; нягучны.
Ц. голас.
Ц. шум дрэў.
2. Агорнуты цішынёй; зацішны.
Ц. вечар.
3. Без адзнак вялікага руху, спакойны.
Ціхая вёсачка.
Ціхае жыццё.
4. Лагодны, паслухмяны, пакорлівы.
Ц. чалавек.
Па натуры яна дзяўчына ціхая.
5. Які праходзіць спакойна, без буйных праяў.
Ціхая радасць.
6. Які не вызначаецца хуткасцю, павольны, марудны.
Ціхая хада.
|| памянш.-ласк. ці́хенькі, -ая, -ае.
|| наз. ці́хасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цячы́, 1і 2 ас. не ўжыв., цячэ́; цяку́ць; цёк, цякла́, -ло́; незак.
1. Ліцца струменем, патокам у якім-н. напрамку.
Рака цячэ між гор.
Кроў цячэ з раны.
2. перан. Бесперапынна плаўна гучаць.
Цякуць гукі музыкі.
3. Прапускаць вадкасць у выніку няспраўнасці (праз дзірку, адтуліну і пад.).
Вядро цячэ.
4. перан. Праходзіць, працякаць (пра час).
Цякуць гады.
|| наз. цячэ́нне, -я, н. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадзіма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Незак. да прадзьмуць (у 1, 2 знач.).
2. і без дап. Праходзіць наскрозь праз што‑н., дзьмуць з усіх бакоў (аб патоку паветра, аб ветры). Нас прадзімае вецер свежы, Мы ловім пырскі І дрыжым. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пралётны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які з’яўляецца ў час сезоннага пралёту (пра птушак). Пралётная птушка.
2. Уст. паэт. Які хутка праходзіць, праносіцца; мімалётны. Пралётная думка.
пралётны 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пралёта 2 (у 1 знач.); з пралётамі. Пралётная частка моста.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)