падлабу́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Разм. Падлашчыцца, падлізацца. Аўдзееў сапраўды баяўся, каб Дзікавіцкі, правяраючы ўлік маёмасці і грашовыя справы, не выявіў усіх яго грахоў. Таму ён і дзяжурыў цэлымі днямі ў канторы, стараючыся падлабуніцца да Дзікавіцкага. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натхні́цца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Адчуць натхненне; прыйсці ў стан душэўнага ўздыму. — Ты што — натхніўся гэтым артыкульчыкам? — прасіпеў .. [Ваўчок], падаўшы газету Паходню, калі той сеў на сваё месца. Хадкевіч. Янка натхніўся, вочы яго заблішчалі, голас гучаў урачыста. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́дніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; незак.
Разм. Прыбядняцца. [Аляксей:] — А вы ведаеце, што ў гэтага самага Архіпа Мікуця, які вам пашкадаваў хлеба пакласці на стол, аж дзве ямы засыпаны збожжам.. А ён бедніцца, ведае, што старшыня сваяк — не зачэпіць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́льніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Часова або канчаткова вызваліцца ад выканання якіх‑н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад. Звольніцца з вайсковай службы. Звольніцца па ўласнаму жаданню. □ Якраз у гэты дзень звольнілася з працы кур’ерка студыі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здзе́йсніцца, ‑ніцца; зак.
Ажыццявіцца, збыцца. Горда расквітнела сацыялістычная Украіна. Здзейсніліся мары Шаўчэнкі аб брацтве паміж народамі. Купала. Марыў Андрэй паступіць у Мінскі політэхнічны інстытут. Ён зжыўся з гэтай марай і не мог уявіць, што яна не здзейсніцца. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапо́ўніцца, ‑ніцца; зак.
Напоўніцца, запоўніцца звыш меры. Рэчка перапоўнілася. Страўнік перапоўніўся. // перан. Стаць поўнасцю ахопленым, празмерна напоўненым якімі‑н. пачуццямі, перажываннямі і пад. Сэрца перапоўнілася радасцю. □ Чулае дзіцячае сэрца перапоўнілася болем да краю. Якімовіч.
•••
Чаша цярпення перапоўнілася гл. чаша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затума́ніцца, ‑ніцца; зак.
Зацягнуцца туманам, смугой, вільгаццю і пад. Сумна зашумелі бары зялёныя, затуманіліся горы высокія, захваляваліся моры шырокія. Якімовіч. // Зэцьміцца, завалачыся (пра вочы). Я ўспомніў маці, затуманіліся мае вочы, пасыпаліся слёзы. Гурскі. // перан. Страціць яснасць, выразнасць; замарачыцца. Думкі затуманіліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашчаці́ніцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ніцца; зак.
1. Наставіць шчацінне, хіб ад злосці, страху, рыхтуючыся да абароны або нападзення.
Сабака ашчацініўся на незнаёмага.
2. Стаць старчма нібы шчацінне (пра валасы, вусы і пад.).
3. Выставіць якія-н. вострыя прадметы (штыкі, пікі, калы і пад.).
4. перан. Зазлаваць у адказ на якія-н. словы, учынкі (разм.).
А. на каго-н.
|| незак. ашчаці́ньвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аслабані́цца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Разм.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць парожнім, нічым не занятым. Кошык аслабаніўся. // Стаць свабодным, нікім не занятым. Кватэра аслабанілася.
2. Вызваліцца ад працы, спраў. Аслабаніцца ад клопатаў.
3. Тое, што і вызваліцца (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ясніцца, ‑ніцца; зак.
1. Стаць ясным, светлым, бясхмарным. Пасля поўначы неба выяснілася, засеялася рознакаляровымі.. агеньчыкамі-зорамі. Колас. // безас. Распагодзіцца. У гэты дзень сеялася мокрая імгла, але к вечару выяснілася і захад сонца быў чысты. Чорны.
2. Тое, што і высветліцца. Непаразуменне выяснілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)