◎ Недабрата́ ’хвароба; цяжкі душэўны стан’ (Марц.). Ад недабрыцца ’нездаровіцца, нядужыцца’ (пух., З нар. сл.; Сл. ПЗБ), параўн. недобро ’дрэнна (пра адчуванне)’, недобрыцца ’нездаровіцца’ (ТС). Гл. добры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Службі́ста ‘добры працаўнік’ (смарг., беласт., Сл. ПЗБ). З польск. służbista ‘тс’. Таксама з польскай прыметнік службо́вы (ТСБМ) < służbowy і дыял. служонца, служо́нцая ‘служанка’ (Сл. ПЗБ) < służący.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рабо́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто працуе; працаўнік.
Ён — добры р.
Адказны р.
2. Чалавек, які працуе дзе-н., прафесійна займаецца якой-н. дзейнасцю.
Работнікі друку.
Р. музея.
3. Той, хто абслугоўвае каго-н. сваёй працай.
Наняць работніка.
|| ж. рабо́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. рабо́тніцкі, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дамаві́к, ‑а, м.
У народных павер’ях — злы або добры дух, які жыве ў кожным доме. [Ігналя] напамінаў калматага дамавіка, лесуна або вадзеніка, якіх калісьці малявалі ў казках. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начы́таны, ‑ая, ‑ае.
Які набыў грунтоўныя веды ў выніку чытання. С.К. Мяржынскі быў чалавекам начытаным, меў добры мастацкі густ. Шкраба. Галя вельмі разумная і начытаная дзяўчына. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нядрэ́нны, ‑ая, ‑ае.
Даволі добры. [Полаг:] — Тры старшыні змяніліся [у калгасе] пасля вайны. Двое з іх і нядрэнныя людзі былі. Шамякін. [Русаковіч:] — Яна [канструкцыя] нядрэнная, але яе можна зрабіць яшчэ лепшай. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязло́сны, ‑ая, ‑ае.
Не схільны да злосці; добры. Нязлосны чалавек. // Які не выражае злосці. Нязлосная іронія. □ Голас у жанчыны абыякавы, нязлосны — відаць, прызвычаілася да позніх наведвальнікаў. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перайна́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Змяніўшыся, стаць іншым; перамяніцца. Перайначыліся людзі. Перайначыўся настрой. □ Твар .. [Сямёна Васільевіча] у адзін момант перайначыўся, выраз стаў мяккі, добры, на ім адбілася спагадлівасць. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагуля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Тое, што і прагулка. Учарашняя начная прагулянка і добры адпачынак на свежым паветры спрыялі вялізнаму апетыту. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праказа́ць, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак., што.
Тое, што і прагаварыць (у 1 знач.). Надзіва проста Ганна праказала тост. Дубоўка. [Андрэй] зняў шапку і хрыпла праказаў: — Добры вечар! Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)