Verbum

дарвіні́зм, -у, м.

Заснаваная на вучэнні Ч.

Дарвіна матэрыялістычная тэорыя эвалюцыі арганічнага свету.

дарвіні́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Паслядоўнік дарвінізму.

|| ж. дарвіні́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дарвіні́сцкі, -ая, -ае.

да́рма і дарма́, прысл.

1. Бясплатна, за нішто.

Аддаць д. мех бульбы.

2. Бескарысна, марна.

Ні адной гадзіны не страціў д.

Д. вы хвалюецеся, усё будзе добра.

3. у знач. часц. Хай, так і быць.

Не хопіць бульбы? — Д.!

Дадасі яшчэ гароху.

дармавы́, -а́я, -о́е і дармо́вы, -ая, -ае.

Бясплатны, атрыманы за нішто, без грошай.

Д. абед.

Дармавому каню ў зубы не глядзяць (прымаўка).

дармае́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Той, хто не працуе, а жыве на чужыя сродкі; лайдак, гультай.

|| ж. дармае́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.

|| прым. дармае́дскі, -ая, -ае.

дармае́днічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Не працуючы, жыць на чужыя сродкі.

|| наз. дармае́дства, -а, н.

дармаўшчы́на, -ы, ж. (разм.).

Тое, што даецца дарма, бясплатна.

На дармаўшчыну кожны падкі.

дармо́, прысл.

Тое, што і дарма (у 2 і 3 знач.).

даро́бка гл. дарабіць.

даро́га, -і, ДМ -ро́зе, мн. -і, -ро́г, ж.

1. Паласа зямлі, прызначаная для язды і хадзьбы, якая злучае асобныя пункты мясцовасці, а таксама ўсякі камунікацыйны шлях.

Марская д.

Прасёлачная д.

Грунтавая д.

Асфальтавая д.

2. Адлегласць, якую трэба праехаць або прайсці.

Прайсці палавіну дарогі.

3. Месца для праходу, праезду, а таксама доступ куды-н.

Даць дарогу каму-н. (таксама перан.: даць магчымасць расці, развівацца каму-н.). Д. да сэрца (перан.).

4. Знаходжанне ў дарозе, падарожжа.

Усю дарогу праспаў.

5. перан. Накіраванасць, напрамак дзейнасці.

Ісці сваёй дарогай.

6. у знач. прысл. даро́гай. У час язды.

Пагутарым дарогай.

◊

Апошняя дарога — пра смерць, пахаванне каго-н.

Бітая дарога — уезджаная дарога.

Збіцца з дарогі — пачаць весці заганны спосаб жыцця.

Ісці прамой дарогай — жыць сумленным жыццём.

Шчаслівай дарогі! — добрае пажаданне ў дарогу.

|| памянш.-ласк. даро́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 1 знач.), даро́жачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.) і даро́жанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. (да 1 знач.).

|| прым. даро́жны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.).

Дарожнае будаўніцтва.

Дарожнае знаёмства.

Дарожныя нататкі.