Бычовны́к ’бераг (канавы, сажалкі і інш.)’ (Клім.). Відавочна, палеская форма (з фанетычным развіццём *ě > ы пасля губных) слова бічаўні́к ’бераг, берагавая паласа’ (Яшкін), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вае́ўны ’вайсковы’ (Кліх). Уласнабеларускае слова, якое ўзнікла ў выніку дысіміляцыі ваенны > ваеўны або з’яўляецца суфіксальным утварэннем: *voj + ‑ьвн‑. Польскае wojowny мае іншае значэнне: ’ваяўнічы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валапю́к (БРС). Праз рус. волапюк з франц. (штучнае слова) < англ. world ’свет’ і speak ’гаварыць’ (Блох-Вартбург, 646; Скіт, 695; Шанскі, 1, В, 147).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Датклі́вы ’далікатны’ (БРС). Слова гэта было ўжо вядома ў ст.-бел. мове з XVI ст. Запазычанне з польск. dotkliwy ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 101).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дра́га ’драга’ (БРС). Рус. дра́га, укр. дра́га. Праз рус. мову слова запазычана з франц. drague ’тс’ (< англ.). Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 181.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дра́хма ’мера вагі (25 млгр)’ (Сцяшк. МГ). Слова ’гэта ўжывалася таксама калісьці ў польск. мове на тэрыторыі Зах. Беларусі. Запазычанне з польск. drachma ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дурдо́ла ’дурыла, дурань’ (Нас.). Няясна. Нейкае кантамінаванае слова (першая частка да дур‑ ’дурны, дурань, дурыць’; параўн. адносна ўтварэння ў Насовіча таксама дуры́лда, дуры́нда ’дурань’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жывагло́т ’драпежнік, які глытае здабычу жыўцом’, ’бязлітасны прыгнятальнік’. (ТСБМ). Рус. живогло́т ’тс’. Складанае слова з жыв‑, ‑а‑ (< ‑о‑), глот (глът) з наступным пераносам значэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Караго́ль ’ястраб перапёлачнік, Accipiter nisus L.’ (Касп.) — вандроўнае слова, якое мае цюрк. крыніцу (karguj) (Трубачоў, Эт. сл. 11, 68–69; Слаўскі, 3, 117–119).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кары́чневы ’буравата-жоўты, колеру жолуда або карыцы’ (ТСБМ). Рус. коричневый. Тлумачэнне бел. слова з’яўляецца і яго этымалогіяй. Ад карыца (гл.) з суфіксамі ‑ьн‑, ‑ев‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)