паўкачэ́ўнік, ‑а, м.

Той, хто вядзе паўкачавы спосаб жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццёвы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да жыцця, звязаны з жыццём (у 2, 4 і 6 знач.). Жыццёвыя працэсы. Жыццёвы шлях. Жыццёвы ўзровень.

2. Важны, істотны для жыцця, неабходны для грамадства. Жыццёвыя цэнтры краіны. Жыццёвыя інтарэсы.

3. Які адпавядае рэчаіснасці, узяты з жыцця; праўдападобны. Жыццёвы вобраз. Жыццёвая сітуацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́ды, -аў.

1. Сукупнасць звестак, якія раскрываюць аб’ектыўныя заканамернасці жыцця.

Грунтоўныя в.

Свет асвятляецца сонцам, а чалавек — ведамі.

2. Дасведчанасць у якой-н. галіне.

Вучні выявілі добрыя в. ў матэматыцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перашале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

1. Ашалець — пра ўсіх, многіх.

Што вы ўсе перашалелі тут?

2. Пасля буйнага, разгульнага жыцця супакоіцца, стаць разважлівым.

З цягам часу хлопец перашалее, адумаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надзённы, -ая, -ае.

1. Які мае важнае жыццёвае значэнне, неабходны; актуальны.

Надзённыя задачы.

2. Які бывае кожны дзень.

Надзённыя клопаты.

Надзённы хлеб — самае неабходнае для жыцця.

|| наз. надзённасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

маладо́сць, -і, ж.

1. Юнацкі ўзрост, маладыя гады жыцця.

2. Нядаўняе, непрацяглае існаванне чаго-н.

М. краіны.

Другая маладосць — прыліў новых сіл у пажылыя гады.

Не першай маладосці — немалады, пажылы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ста́дны, -ая, -ае.

1. Які жыве гуртам, уласцівы гурту.

С. характар жыцця першабытных людзей.

С. інстынкт.

2. перан. Заснаваны на несвядомым падпарадкаванні гурту, большасці.

Стаднае пачуццё.

|| наз. ста́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ста́расць, -і, ж.

1. Перыяд жыцця пасля сталасці, калі паступова адбываецца аслабленне дзейнасці арганізма.

С. прыгнула да зямлі.

С. — не радасць (прыказка).

2. Доўгачасовае існаванне; зношанасць.

Слуп зваліўся ад старасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жыццё ср.

1. в разн. знач. жизнь ж.;

узнікне́нне жыцця́ на Зямлі́ — возникнове́ние жи́зни на Земле́;

ж. раслі́н — жизнь расте́ний;

зако́ны жыцця́ — зако́ны жи́зни;

прывы́чны спо́саб жыцця́ — привы́чный о́браз жи́зни;

рызыкава́ць жыццём — рискова́ть жи́знью;

грама́дскае ж. — обще́ственная жизнь;

праве́сці прапано́ву ў ж. — провести́ предложе́ние в жизнь;

шэ́рае — ж. се́рая жизнь;

ра́йскае ж. — ра́йская жизнь;

праве́сці ў ж. — провести́ в жизнь;

развіта́цца з жыццём — распроща́ться с жи́знью;

даро́га жыцця́ — жи́зненный путь, доро́га жи́зни;

ж. кіпі́ць — жизнь бьёт ключо́м;

не дава́ць жыцця́ — жи́зни не дава́ть;

пуцёўка ў жыццё — путёвка в жизнь;

адда́ць (палажы́ць) жыццё — (за каго, што) отда́ть (положи́ть) жизнь (за кого, что);

вы́клікаць да жыцця́ — вы́звать к жи́зни;

вярну́ць да жыцця́ — верну́ть к жи́зни;

дарава́ць жыццё — дарова́ть жизнь;

даць ж. — (каму) дать жизнь (кому);

ко́нчыць ж. — ко́нчить жизнь;

на зыхо́дзе жыцця́ — на зака́те дней; на скло́не лет;

не падава́ць прыме́т жыцця́ — не подава́ть при́знаков жи́зни;

ператвара́цца ў ж. — облека́ться в плоть и кровь; претворя́ться в жизнь;

пыта́нне жыцця́ і сме́рці — вопро́с жи́зни и сме́рти;

памі́ж жыццём і сме́рцю — ме́жду жи́знью и сме́ртью;

не на ж., а на смерць — не на жизнь, а на́ смерть (на сме́рть);

вы́красліць з жыцця́ — вы́черкнуть из жи́зни;

ко́рань ~цця́ — ко́рень жи́зни;

не ж., а малі́напогов. не жизнь (не житьё), а мали́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спарта́нец, ‑нца, м.

1. Грамадзянін Спарты — дзяржавы ў Старажытнай Грэцыі, жыхары якой вызначаліся суровым спосабам жыцця, вынослівасцю і цярплівасцю.

2. перан. Чалавек, які адмаўляецца ад раскошы, вядзе суровы спосаб жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)