ко́лбачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш. да колба.
2. мн. (ко́лбачкі, ‑чак). Светаадчувальныя клеткі ў сятчатцы вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцюдзяне́ць, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца сцюдзёным, халодным. Сцюдзянеюць дні. / у вобразным ужыв. У дзядзькі Сцяпана змыкаюцца сківіцы, нядобра сцюдзянее адзінае вока. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сач’ю́ у выразе сачʼю гаварыць ’загаворваць ад сурокаў’ (Сл. ПЗБ). Уласна з вачэй, г. зн. загаворваць ад «дурнога вока», рус. сглаза; ‑у — стары канчатак парнага ліку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяльмо́, -а́, мн. бе́льмы і (з ліч. 2, 3, 4) бяльмы́, -а́ў, н.
1. Белаватая пляма на рагавой абалонцы вока.
2. толькі мн. Вочы (разм., груб.).
◊
Вылупіць бельмы (разм., груб.) — здзіўлена, шырока адкрытымі вачамі глядзець.
(Як) бяльмо на воку (разм., неадабр.) — пра таго (тое), хто (што) перашкаджае, раздражняе сваёй прысутнасцю, дакучлівасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зрэ́нка ж., анат. зрачо́к м.;
◊ берагчы́ як зрэ́нку во́ка — бере́чь как зени́цу о́ка; бере́чь пу́ще гла́за
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падцячы́, ‑цячэ; пр. падцёк, ‑цякла, ‑ло; зак.
1. Нацячы пад што‑н. Падцякла вада пад камень.
2. Падпухнуць ад падскурнага кровазліцця. Падцякло вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысарамаці́ць, ‑мачу, ‑маціш, ‑маціць; зак., каго-што.
Разм. Трохі пасарамаціць. Гарасім прысарамаціў майстра, і той пасля гэтага не меў на яго вока. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́спаць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.
Разм. Праспаць які‑н. час. [Цётка Гарпіна:] — Такую ноч нават цяжка выспаць, не тое, што выседзець, не звёўшы вока. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзервяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Тое, што і адзеравянець. — Значыцца, у вас горкае вока, а ваша сэрца не зусім адзервянела, — заўважыў Лабановіч. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віжава́ць, ‑жую, ‑жуеш, ‑жуе; незак.
Разм. Сачыць, наглядаць. Прыцемкам, калі не віжуе чужое вока, захапіўшы дзяружку і кажух, Крамер кіруецца на агарод. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)