пстрыку́н, ‑а, м.

Разм.

1. Пра легкадумнага маладога чалавека. [Максім:] А гэты пстрыкун (паказвае на Леаніда) — хутка выйдзе за доктара. Чорны.

2. Разм. іран. Пра чалавека, які злуецца, фыркае, выказвае сваю незадаволенасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

селадо́н, ‑а, м.

Уст., цяпер іран. Аматар заляцацца да жанчын, валацуга. Румяныя вусны [графа Хаданскага] завучана ўсміхаюцца, — нават ямачка амура на адной шчацэ. Відаць, быў у свой час селадон, ведаў сабе цану. Караткевіч.

[Ад імя Селадон — героя рамана французскага пісьменніка 16–17 стст. д’Юрфэ.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усма́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Дайсці да знямогі ад смагі. Усмаг араты за дзень у полі.

2. Перасохнуць ад недахопу вільгаці. Усмагла зямля, патрэскалася.

3. Разм. іран. Вельмі захацець выпіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасла́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Пісьмовы зварот дзяржаўнага дзеяча (ці грамадскай арганізацыі) да другога (ці да другой арганізацыі) па якім-н. важным дзяржаўным, палітычным пытанні.

П. прэзідэнта кангрэсу.

2. Увогуле — пісьмо, пісьмовы зварот (уст. і іран.).

Страснае п.

3. Літаратурны твор у форме звароту да каго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

саро́ка, -і, ДМ -ро́цы, мн. -і, -ро́к, ж.

1. Птушка сямейства крумкачовых з доўгім хвастом і чорным з белым апярэннем.

2. перан. Пра балбатлівага, шумнага чалавека.

◊

Сарока на хвасце прынесла — пра навіну, весткі, атрыманая невядома адкуль (жарт., іран.).

|| прым. саро́чы, -ая, -ае і саро́чын, -а.

Сарочына гняздо.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

алі́мп, ‑а, м.

1. (З вялікай літары). Гара ў паўночнай Фесаліі, на якой, паводле вераванняў старажытных грэкаў, жылі багі; зборышча багоў.

2. Жарт. і іран. Пра абраннікаў якога‑н. грамадства. Літаратурны алімп.

[Грэч. Olympus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

новаспе́чаны, ‑ая, ‑ае.

Іран., жарт.

1. Нядаўна створаны, арганізаваны, зроблены. Новаспечаны трэст.

2. Які нядаўна атрымаў якую‑н. пасаду, званне. Канстанцін Міхайлавіч уважліва глядзіць на мяне, можа пакрыўдзіў новаспечанага празаіка параўнаннем. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паладзі́н, ‑а, м.

1. Уст. Доблесны рыцар, адданы свайму гаспадару або даме. // перан., іран. Пра чалавека, адданага якой‑н. ідэі або асобе.

2. У сярэдневяковай літаратуры — паплечнік Карла Вялікага або караля Артура.

[Фр. paladin, ад лац. palatinus — прыдворпы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўпа́нак, ‑нка, м.

Разм. іран. Той, хто лічыць сябе панам, паводзіць сябе як пан, не маючы на тое падстаў; панскі памагаты. Камандаваў слугамі не пан, а паўпанкі — аконам, цівун, стараста, гайдукі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цвердало́бы, ‑ая, ‑ае.

Разм. іран. Вельмі ўпарты; тугі на розум. [Каваль:] «Цвердалобы ўласнік. Пра хату сваю толькі і думае». Савіцкі. [Вера:] — Трэба было пагутарыць больш далікатна, пэўна паслухаў бы. Не цвердалобы ж ён. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)