блака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, блака́д, ж.

1. Акружэнне горада, крэпасці, войск праціўніка з мэтай адрэзаць ад навакольнага свету або знішчыць, а таксама ізаляцыя якой-н. дзяржавы.

Б.

Ленінграда.

Эканамічная б.

2. Выключэнне функцый якога-н. органа або сістэмы арганізма (спец.).

Навакаінавая б.

|| прым. блака́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

алфаві́т, -а, М -віце, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць літар дадзенай сістэмы пісьма, размешчаных ва ўстаноўленым парадку.

Беларускі а.

2. Парадак літар, прыняты ў азбуцы.

Напісаць прозвішчы супрацоўнікаў паводле алфавіта.

3. чаго. Указальнік, пералік чаго-н. па парадку літар азбукі.

А. уласных імён.

|| прым. алфаві́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

псі́хіка, -і, ДМ -хіцы, ж.

Сукупнасць душэўных адчуванняў, уяўленняў, пачуццяў, думак як адлюстраванне ў свядомасці аб’ектыўнай рэчаіснасці; душэўны склад чалавека.

Здаровая п.

|| прым. псіхі́чны, -ая, -ае.

Псіхічныя хваробы (хваробы расстройства мазгавых цэнтраў, нервовай сістэмы). Псіхічная атака (від атакі, разлічанай на застрашванне, падаўленне волі, псіхікі тых, хто абараняецца).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

індэксі́раванне, ‑я, н.

1. Спец. Выражэнне зместу тэксту якога‑н. дакумента ў тэрмінах мовы інфармацыйна-пошукавай сістэмы.

2. Прыстаўленне індэксаў на чым‑н. Індэксіраванне пісьмаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кала́ндр, ‑а, м.

Машына, што складаецца з сістэмы валоў, паміж якімі прапускаецца тканіна, папера або гума, каб надаць ім гладкасць, глянцавітасць ці атрымаць лісты, пласціны.

[Фр. calandre.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рацыяні́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.; што.

Спец. Увесці (уводзіць), устанавіць (устанаўліваць) пэўны рацыён з мэтай арганізацыі правільнай сістэмы харчавання людзей ці кармлення жывёл.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грыгарыя́нскі, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з новай сістэмай летазлічэння, якую ўвёў у 1582 г. папа Грыгорый XIII замест юліянскай сістэмы, або т. зв. старога стылю. Грыгарыянскі каляндар.

[Лац. Gregorianus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сі ​1, нескл., н.

У музыцы — сёмы гук музычнай гамы, а таксама нота, якая абазначае гэты гук.

[Іт. si.]

сі ​2, нескл., ж.

Скарочаная назва Міжнароднай сістэмы адзінак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навіга́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Спецыяліст у галіне навігацыі (у 2 знач.).

2. Пераноснае электроннае прыстасаванне, якое дазваляе з дапамогай спадарожнікавай сістэмы пракласці аптымальны маршрут з аднаго месца ў іншае і вызначыць месца на карце, дзе яно ў дадзены момант знаходзіцца.

Устанавіць н.

Аўтамабільны н.

|| прым. навіга́тарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ардына́та, ‑ы, ДМ ‑наце; Р мн. ‑аў; ж.

У геаметрыі — назва аднаго з двух (трох) лікаў, якая вызначае становішча пункта на плоскасці адносна прамавугольнай сістэмы каардынатаў.

[Ад лац. ordinatus — упарадкаваны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)