слізо́та, ‑ы, ДМ ‑зоце, ж.

Тое, што і слізгота. Як абцасы зносяцца, тады ў дождж ці ў слізоту ніякай сілай нельга ўтрымацца. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Непака́заны ’неймаверна вялікі’ (мядз., Жыв. сл.). Незвычайную семантыку тлумачыць зафіксаванае Насовічам непо‑ кизаный ’неадпаведны, недазволены’, г. зн. ’які нельга нават паказваць’ з пераносам значэння ’які нельга нават сабе ўявіць'

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

непары́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, якога нельга раздзяліць на часткі; суцэльны. Непарыўныя часткі якой-небудзь сістэмы. □ Насустрач цягніку ля дарогі мільгаюць непарыўнымі пасачкамі краскі: жоўтыя, сінія, белыя. Галавач.

2. Такі, якога нельга раз’яднаць; непарушны. Барацьба за мір, дэмакратыю, нацыянальную незалежнасць, сацыялізм — гэта непарыўныя звенні адзінага працэсу. «Звязда». [Хлопцы] доўга, яшчэ за поўнач, гаварылі на сене аб іхняй непарыўнай дружбе, шкадавалі адзін аднаго. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

счарві́вець, ‑ее; зак.

Стаць чарвівым. А перабольшваць гною нельга, бо калі перабольшыш, дык бульба счарвівее, а ячмень ці яшчэ якая збажына пабуяе і вылежа. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

задзёрты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад задзерці.

2. у знач. прым. Падняты ўгору. Нос быў трошачку задзёрты, але кірпатым яго нельга было назваць. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пахва́льна,

1. Прысл. да пахвальны.

2. безас. у знач. вык. Добра. [Асокін:] — Вельмі пахвальна, што ў вас жывуць такія высакародныя пачуцці, але імі аднымі кіравацца нельга. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Рабіць калекам (калекай).

Вайна калечыць людзей.

2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.

К. душу.

Нельга к. характар дзяцей.

|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бескантро́льны, ‑ая, ‑ае.

Які нікім не кантралюецца, свабодны ад кантролю. [Андрэй:] — З гэтым Апанасам трэба нешта зрабіць. Нельга ж даручаць яму такія справы. Па сутнасці, ён бескантрольны... Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бе́сталач, ‑ы, ж.

Разм.

1. Беспарадак, неразбярыха; бесталкоўшчына. [Мароз:] — Гм [Ціхаміраў] паглядзі, што ў цябе там на руме робіцца! Там жа пад’ехаць нельга! Такая бесталач! Лобан.

2. Бесталковы чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэзарганіза́тарства, ‑а, н.

Дэзарганізатарскія паводзіны, дзеянні. Тут адмахнуцца нельга: хто не навучыўся спыняць канчаткова дэзарганізатарства, той не прыгодны ў арганізатары. А без арганізацыі рабочы клас — нішто. Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)