скі́петр, ‑а, м.

Жазло, упрыгожанае разьбой і каштоўнымі камянямі — знак царскай улады.

•••

Пад скіпетрам чыім — пад уладай якога‑н. гасудара, дзяржавы (быць, знаходзіцца і пад.).

[Грэч. skēptron.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыве́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.

1. Ваенны манеўр, які мае на мэце адцягнуць увагу і сілы праціўніка ад месца галоўнага ўдару.

2. Вывядзенне са строю аб’ектаў ваеннага, дзяржаўнага значэння ў тыле ворага або ў якой-н. краіне агентамі замежнай дзяржавы, злачыннымі элементамі.

|| прым. дыверсі́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кааліцы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кааліцыі (у 1 знач.). Кааліцыйны дагавор. Кааліцыйныя дзяржавы.

2. Утвораны на прынцыпах кааліцыі (у 2 знач.). Кааліцыйны ўрад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Палі́тыка ’грамадская дзейнасць, барацьба, у якой адлюстроўваюцца карэнныя інтарэсы класаў і іх узаемаадносіны; дзейнасць дзяржавы ў галіне ўнутранага жыцця і міжнародных адносін’ (ТСБМ). З рус. поли́тика (Крукоўскі, Уплыў, 78), або хутчэй праз польск. polityka, якое з’яўляецца і крыніцай рус. слова, з лац. (ars) politika, грэч. πολιτική ад πόλις ’горад’ (гл. Фасмер, 3, 310).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

утварэ́нне ср., в разн. знач. образова́ние;

у. дзяржа́вы — образова́ние госуда́рства;

у. го́рных паро́д — образова́ние го́рных поро́д;

тлу́шчавыя ўтварэ́нні пад ску́рай — жировы́е образова́ния под ко́жей

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

астракі́зм, ‑у, м.

1. У Старажытнай Грэцыі — выгнанне небяспечных для дзяржавы грамадзян, што вырашалася шляхам тайнага галасавання чарапкамі, на якіх пісалася імя выгнанніка.

2. перан. Выгнанне, ганенне.

[Грэч. ostrakisnos, ад ostrakon — чарапок.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэма́рш, ‑у, м.

Дыпламатычнае выступленне, зварот (у форме ноты, заявы і пад.) адной дзяржавы да другой з мэтай выразіць пратэст, перасцярогу, дамагчыся ўступак і пад. Дэмарш пасла.

[Фр. démarche.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэзерва́т, ‑у, М ‑ваце, м.

1. Тэрыторыя, прыродныя багацці якой (жывёла і расліны) знаходзяцца пад асобай аховай дзяржавы; запаведнік.

2. Тое, што і рэзервацыя (у 1 знач.).

[Ад лац. reservatus — захаваны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

блака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, блака́д, ж.

1. Акружэнне горада, крэпасці, войск праціўніка з мэтай адрэзаць ад навакольнага свету або знішчыць, а таксама ізаляцыя якой-н. дзяржавы.

Б.

Ленінграда.

Эканамічная б.

2. Выключэнне функцый якога-н. органа або сістэмы арганізма (спец.).

Навакаінавая б.

|| прым. блака́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

са́нкцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Зацвярджэнне вышэйшай інстанцыяй, дазвол на што-н. (кніжн.).

Атрымаць санкцыю старшыні.

2. У міжнародным праве: мера ўздзеяння ў адносінах да дзяржавы, якая парушае свае абавязацельствы, дагаворы, а таксама наогул тая ці іншая мера ўздзеяння ў адносінах да правапарушальніка (спец.).

Прымяніць эканамічныя санкцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)