Verbum

Маґер у выразе на маґер ’на бакір’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем бакір (гл.) і магерка ’венгерская шапка’, якое са ст.-польск. magierka < ст.-венг. magyar, а дакладней ад імя правадыра племені Mogerʼa (Брукнер, 317).

◎ Пале́йка ’расл. дуброўка, Veronica chamaedrus L.’ (Кіс.). Рус. полей ’расл. Mentha Pulegium’, укр. полій ’тс’ Ва ўсх.-слав. мовах праз польск. polej з ням. Роіеі ад лац. риіёійт (Міклашыч, 255; Фасмер, 3, 308; Брукнер, 429).

◎ *Паштыхава́ць, поштыховаць ’адцягнуць каваннем’ (ТС). З польск. posztychowat < sztych ’вастрыё’, ’шво, строчка’, з якога (ст.-польск.) і ст.-бел. штыхъ ’вастрыё’ (XVI ст.). Усе з с.-в.-ням. stich ’тс’ (Брукнер, 556; Булыка, Запазыч., 371).

Ры́са ’лінія, вузкая паласа’, уласцівасць, адметная якасць’, ’аблічча твару’ (ТСБМ; Гарэц.), ры́ска ’рыска’ (Бяльк.), ’паз’ (свісл., Шат.). Праз польск. rys ’рыса’, ’замалёўка’, ’лінія’, rysa ’драпіна’, ’шчыліна’ з ням. Riss ’трэшчына’, ’шчыліна’, ’драпіна’, ’дзюра’ (Брукнер, 472).

Брытва́н ’бляшаны посуд для выпечкі мяса ці цеста’ (Сцяшк. МГ). Запазычанне з польск. мовы (параўн. польск. brytwana, brytfana, brutfana, brotfana < ням. Bratpfanne ’скаварада, патэльня’, гл. Брукнер, 43). Слова запазычана ў XVI ст. (гл. Булыка, Запазыч., 49).

Варста́к ’ткацкі станок’ (Сцяшк. МГ). Параўн. рус. верста́к. Запазычанне з польск. warstat (> бел. варста́т, гл.) з афармленнем суфіксам ‑ак. Падрабязней гл. пад варста́т, варшта́т (Праабражэнскі, 1, 76; Фасмер, 1, 300; Шанскі, 1, В, 64; Брукнер, 603).

Ва́рхал ’скандал, шум’ (Касп., Нас.). Ст.-бел. вархол ’бунт, склока’ (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Рус. (смал.) ва́рхал ’тс’. Запазычанне з польск. warchol ’тс’ (Булыка, Запазыч., 57). Аб магчымым паходжанні польск. слова гл. Брукнер, 601–602.

Ва́рхыт ’вэрхал, бесталковы шум, гам’ (Бяльк.). Запазычанне з польскай мовы: ва́рхыт < *ва́рхат < *ва́рхот. Параўн. польск. warchotny, warchotliwy ’неспакойны’ (слова таго ж кораня, што і warchoł, адкуль бел. ва́рхал). Аб польск. гняздзе слоў гл. Брукнер, 601–602.

Вы́кіцяць ’вымазаць, выпацкаць’ (Клім.). Укр. киця́ти ’ўдараць’; ’у гульні ў жмуркі дакранацца да каго-небудзь, пасля чаго ён пачынае вадзіць’, польск. kicać дрыгаць, скакаць (звычайна аб дробных жывёлах)’, kic! ’выклічнік для адгону жывёлы’. Гукапераймальнае (Брукнер, 226).

Карнава́л (ТСБМ) ’перыяд часу ад каляд да масленіцы (Сцяшк.). Запазычанне з франц. carnaval, якое ў сваю чаргу з італ. carnevale (з лац. carnem levare ’выдаляць, пазбаўляцца мяса’). Параўн. польск. mięsopust ’пост’ (Брукнер, 220; Слаўскі, 2, 81).