саскрэ́бці, -скрабу́, -скрабе́ш, -скрабе́; -скрабём, -скрабяце́, -скрабу́ць; -скро́б, -скрэ́бла; -скрабі́; -скрэ́бены; зак., што.
1. Скрабучы, зняць або ачысціць што-н. з паверхні чаго-н.
С. кару з дрэва.
2. перан. 3 вялікімі цяжкасцямі сабраць (часцей якую-н. суму грошай; разм.).
|| незак. саскраба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і саскрэ́бваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. саскраба́нне, -я, н. і саскрэ́бванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абмахну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Махаючы чым-н., абдаць струменем паветра (звычайна для ахаладжэння).
2. Ачысціць, змахнуць што-н., махнуўшы чым-н., скінуць.
А. пыл з паліцы.
А. стол.
|| незак. абма́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. абмахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак. абма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абчы́сціць, -чы́шчу, -чы́сціш, -чы́сціць; -чы́шчаны; зак.
1. каго-што. Зрабіць чыстым, ачысціць ад бруду, пылу і пад.
А. сцежку ад снегу.
2. што. Зняць налёт з паверхні чаго-н.
А. посуд.
3. што. Зняць скурку, лушпіны і пад.
А. апельсін.
А. бульбіну.
4. перан., каго-што. Абрабаваць, абакрасці, абабраць (разм.).
А. магазін.
|| незак. абчышча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прапало́ць, -алю́, -о́леш, -о́ле; -алі; -о́латы; зак., што.
1. Ачысціць ад пустазелля якую-н. прастору ці пасаджаныя расліны.
П. грады.
П. капусту.
2. Правесці які-н. час полючы.
|| незак. прапо́лваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).
|| наз. прапо́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.) і прапо́лванне, -я, н. (да 1 знач.).
|| прым. прапо́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абме́сці, ‑мяту, ‑мяцеш, ‑мяце; ‑мяцём, ‑мецяце, ‑мятуць; пр. абмёў, ‑мяла, ‑мяло; зак., каго-што.
Змятаючы, змахваючы, ачысціць паверхню чаго‑н. (ад пылу, снегу і пад.). Увайшла Адарка, абмяла венікам валёнкі і, зірнуўшы на Хвядоса, сказала: — У кантору ідзі. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́лупіць ’абадраць, ачысціць ад скуры, лупін’ (БРС, Нас., Яруш., Касп.); ’вырваць, паглуміць’ (Сцяшк.); ’вытарашчыць вочы’ (Нас., Бяльк.); ’пабіць, адлупцаваць’ (БРС, Нас., Шат.); ’выставіць напаказ’ (Нас.), вы́лупіцца ’вылезці з яйца (аб птушанятах)’ (Нас.); ’накінуцца на некага з крыкам, ашчэрыцца’ (Нас., Шат.); ’прыбрацца, упрыгожыцца’ (Касп.). Гл. лупіць. Апошняе значэнне запазычана, магчыма, з рус. мовы; параўн. рус. пск., цвяр., валаг., каз. і г. д. вылупа́ться ’прыбірацца, выстройвацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
механізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Аснасціць (аснашчаць) машынамі, механізмамі; перавесці (пераводзіць) на механічную энергію. Механізаваць малочную ферму. // Замяніць (заменьваць) ручную працу работай механізмаў і машын. [Лявончык:] — Каб механізаваць уборку, трэба і ачысціць сенажаць, і — галоўнае — асушыць яе. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адха́яць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
1. Разм. Вярнуць прытомнасць, жыццё; адратаваць. Міхась затуліў.. [жорава] халатам. А сябрукі, адбіраючы жорава, затузалі хлопца так, што ён самлеў. Хлопцы спалохаліся, адхаялі яго, завялі дахаты і жорава яму аддалі. Брыль.
2. Ачысціць, адмыць, агледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лізаць, ‑ліжу, ‑ліжаш, ‑ліжа; зак., што.
1. Падбіраючы языком, з’есці тое, што засталося на дне і сценках пасудзіны. Вылізаць рэшткі ежы. // Ачысціць лізаннем. Вылізаць талерку.
2. Абмыць, прыгладзіць лізаннем. Вылізаць шэрсць языком. // перан. Часта датыкаючыся, абдаючы вадою, выгладзіць. Хвалі вылізалі бераг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разміні́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Ачысціць (ачышчаць) ад мін. — Я размініраваў адну з вуліц Валгаграда, — кажа далей Барыс. Гарбук. [Маладых людзей] хапалі і пасылалі на работу ў Германію або проста на фронт — капаць акопы, размініраваць пад абстрэлам замініраваныя ўчасткі... Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)