перакрыжава́ны, -ая, -ае.
1. Які перасякаецца крыж-накрыж.
Перакрыжаваная рыфма (праз радок).
2. перан. Які сыходзіцца з розных бакоў у адно месца.
П. агонь. П. допыт (некалькімі асобамі адразу). Перакрыжаванае апыленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
першапачатко́вы, -ая, -ае.
1. Самы першы, які папярэднічае ўсяму астатняму.
П. план падарожжа.
2. Які з’яўляецца пачаткам, першай ступенню чаго-н.
П. перыяд хваробы.
Першапачатковае накапленне капіталу.
|| наз. першапачатко́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аднакра́тны, -ая, -ае.
Які адбыўся або зроблены адзін раз; аднаразовы.
А. прыём лякарства.
○
Аднакратны дзеяслоў — дзеяслоў, які абазначае дзеянне, што адбылося ў адзін прыём, напр., стукнуць, маргнуць.
|| наз. аднакра́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балю́чы, -ая, -ае.
1. Які выклікае адчуванне фізічнага болю.
Б. ўкол.
2. Пашкоджаны хваробай, раненнем.
Балючая нага.
3. перан. Які прычыняе душэўныя хваляванні; найбольш хвалюючы.
Балючае пытанне.
|| наз. балю́часць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
станда́ртны, -ая, -ае.
1. гл. стандарт.
2. Які адпавядае стандарту (у 1 знач.).
Стандартныя катэджы.
3. перан. Які з’яўляецца стандартам (у 2 знач.), шаблонны, трафарэтны.
Стандартныя адказы.
|| наз. станда́ртнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
то́чаны, -ая, -ае.
1. Які натачылі¹, востры.
Точаная брытва.
2. Які вытачылі.
Крэсла на точаных ножках.
3. перан. 3 правільнымі, прыгожа акрэсленымі лініямі (пра рысы твару, фігуру і пад.).
Т. профіль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Аббро́х ’чалавек, які з усімі пасварыўся, які любіць сварку’ (Мядзв.) да брахаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ручны́, -а́я, -о́е.
1. гл. рука.
2. Прызначаны, прыстасаваны для рук.
Р. гадзіннік (наручны). Р. багаж (які можна везці пры сабе).
3. Які робіцца рукамі; які прыводзіцца ў дзеянне рукамі.
Ручная вышыўка.
Ручная граната (для кідання рукой). Р. набор (друкарскі).
4. Пра работу, падлікі: не аўтаматычны (спец.).
Ручныя вылічэнні.
5. Пра звера, птушку: прыручаны, які прывык да чалавека.
Ручная вавёрка.
Р. арол.
○
Ручны продаж —
1) гандаль з рук;
2) у аптэцы: продаж без рэцэптаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэвалюцы́йны, -ая, -ае.
1. гл. рэвалюцыя.
2. Які выражае ідэі рэвалюцыі, накіраваны на ажыццяўленне рэвалюцыі.
Рэвалюцыйная барацьба.
Р. рух.
3. Устаноўлены рэвалюцыяй, які замацоўвае яе дасягненні.
Р. ўрад.
Рэвалюцыйная законнасць.
4. Які ўносіць рэвалюцыю (у 2 знач.) у якую-н. галіну жыцця.
Рэвалюцыйныя пераўтварэнні ў тэхніцы.
|| наз. рэвалюцы́йнасць, -і, ж. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дву... і двух...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які складаецца з дзвюх адзінак, які мае дзве адзінкі, прыкметы, напр.: двудушны, двурушны, двухгадовы, двухгалосны, двухгорбы, двухгранны, двухкапеечны, двухматорны, двухпакаёвы, двухрогі, двух’ярусны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)