◎ Нэ́маць ’красці, паціху браць’, намнуць ’украсці, паціху ўзяць’ (Нас.). Паводле Насовіча, запазычана з ням. nehmen ’браць’, згодна з пазнейшым удакладненнем Карскага, праз яўр. (ідыш). Відаць, сюды ж гродз. Умнуць ’прапасці’ (Сцяшк. Сл.), праз стадыю намнуты (намнутый) ’украдзены’ (Нас.), г. зн. ’прапаўшы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прадонне ’бездань, бяздонне’, ’прорва’ (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц., Нас., Касп., Сл. ПЗБ), прадо́нная ’тс’ (Нас.). Гл. бездань; аднак у дадзеным выпадку цяжкасці ўзнікаюць з семантыкай прыстаўкі. Не выключаны што гэта калька (прынамсі, частковая) літ. pragaras ’пекла, апраметная’ або pragarmė ’бездань, прорва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разба́яць ’забаўляць’ (Федар.), разба́іваць ’займацца пустымі размовамі’, ’разносіць звесткі аб чым-небудзь’ (Нас.), ’весці размову’ (Бяльк.), разба́іцца ’разгаварыцца’, ’доўга гаварыць’ (Нас.), рус. дыял. разба́ять, разба́ивать ’балбатаць, размаўляць пра пустое’, ’адгаворваць’, ’забаўляць’, ’расхвальваць’, разба́йка ’балбатня, пустаслоўе’. Ад раз- і ба́яць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расі́чка (роси́чка) ’гусялапка, Alchemilla vulgaris L.’ (Нас., Касп.; смарг., Сл. ПЗБ), сюды ж рася́нка ’тс’ (гл.), раса́ ’тс’ (ТСБМ), расакі́ля ’тс’ (Сл. ПЗБ), рус. росни́ца ’тс’. Паводле павер’яў, расліну можна знайсці, пакуль не абсохла раса́ (Нас.). Гл. расакіля, раса́ 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́духі ’пахаванне’, ’раптоўная смерць’ (Нас.), ’канец, смерць’ (Гарэц., Др.-Падб.), саду́хі ’тс’ (Байк. і Некр.), укр. со́духі ’тс’. Ад першых двух слоў пахавальнага песнапення: «Со духи праведными скончавшуся…» (Нас., 572) або ц.-слав. съ доухы правьдникъ, параўн. Цвяткоў, Запіскі, 2, 51.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Супара́т ’упарты’ (Нас., Бяльк., Мат. Маг., Юрч.), ’упарты, непаслухмяны’, ’супраціўнік, вораг, бунтаўнік’ (Гарэц.), ’супернік’ (Беларусіка, 19, 224), супара́тка ’ўпартая жанчына’, супара́тываць ’упарціцца; барухацца, супраціўляцца’ (Нас., Юрч.). Дэрыват ад супар (гл.) з суф. ‑ат, аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 120.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аб’яхе́рыць, абʼяхерваць ’ашукаць’ (Нас.), абʼяхервацца ’ашуквацца’ кантамінацыйнае ўтварэнне да аб’ягорыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адско́ка ’адлегласць’ (Касп., Нас., Гарэц.). Гл. скок, скочыць. Семантычны пераход незвычайны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брані́ць ’лаяць’, брані́цца сварыцца, лаяцца’ (Нас.). Відаць, з рус. брани́ть, брани́ться.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вандэр-вон ’ідзі прэч!’ (Нас.). Магчыма, звязана з вандраваць: «Баядэры вон».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)