ле́бедзь, ‑я, м.

Вялікая прыгожая вадаплаўная пералётная птушка сямейства качыных з белым (радзей чорным) апярэннем, з доўгай выгнутай шыяй. Колькі качка ні мудрыся, а лебедзем не будзеш. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папало́хацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Сналохацца, перапалохацца — пра ўсіх, многіх. Некаторыя з калгаснікаў партызан папалохаліся і кінуліся наўцёкі. Дрозд колькі ні крычаў, не мог затрымаць іх. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нядба́йства, ‑а, н.

Абыякавыя, нядобрасумленныя адносіны да сваіх абавязкаў, спраў. [Ваўчок:] — За нядбайства, за злоўжыванне маім давер’ем буду аддаваць пад суд і не пагляджу ні на якія прычыны. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касмапалі́т, ‑а, М ‑ліце, м.

1. Прыхільнік касмапалітызму; чалавек, які лічыць, што ён не належыць ні да якой нацыянальнасці.

2. Расліна або жывёліна, якая распаўсюджваецца па ўсім свеце.

[Ад грэч. kosmopolítēs — грамадзянін свету.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сяме́йна, прысл.

Сям’ёй, у сям’і. — Як ні кажыце, а сямейка жыць куды выгадней, чым аднаму, — загаварыў раптам загадчык млына, пазіраючы, як жонка раскладвае на разасланым абрусе закусь. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уно́чы, прысл.

У начны час, ноччу. Нас паліла сонца ўдзень, Халадзіў уночы цень. Бядуля. Вітанне таму, хто ў суровыя годы Не ведаў спакою ні ўдзень, ані ўночы. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

губля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.

1. Прападаць, знікаць.

Дробныя рэчы часта губляюцца.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рабіцца непрыметным, нябачным.

Сцежка гублялася ў бярэзніку.

3. перан. Траціць самавалоданне, хвалявацца.

Ён не губляўся ні пры якіх абставінах.

|| зак. згубі́цца, згублю́ся, згу́бішся, згу́біцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гу́шкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што (разм.).

1. Рытмічна гайдаць, калыхаць з аднаго боку ў другі або зверху ўніз.

Г. дзіця.

2. 3 захапленнем падкідаць каго-н. на руках.

|| аднакр. гушкану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. гу́шканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

да́рма і дарма́, прысл.

1. Бясплатна, за нішто.

Аддаць д. мех бульбы.

2. Бескарысна, марна.

Ні адной гадзіны не страціў д.

Д. вы хвалюецеся, усё будзе добра.

3. у знач. часц. Хай, так і быць.

Не хопіць бульбы? — Д.!

Дадасі яшчэ гароху.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

махну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. гл. махаць.

2. Кінуцца куды-н. (разм.).

М. цераз плот.

3. Адправіцца, паехаць куды-н. (разм.).

М. на поўдзень.

Махнуць рукой на каго-што (разм.) — перастаць звяртаць увагу на каго-, што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)