цяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак. (разм.).
1. Валачыся па зямлі.
Ланцуг цягаўся па зямлі.
2. Хадзіць дзе-н., куды-н. доўга, без мэты, без пільнай патрэбы.
Ц. па хатах.
3. Неаднаразова хадзіць, ездзіць куды-н. з якой-н. мэтай, па якой-н. справе.
Ц. па судах.
4. з кім, за кім. Заляцацца да каго-н.; быць у інтымных адносінах з кім-н. (неадабр.).
5. Спаборнічаць; мерацца сіламі з кім-н. Дзе табе з ім ц.!
◊
Цягацца за чубы (разм.) — біцца.
|| зак. пацяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́зыр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Карта той масці, якая лічыцца старшай у гульні.
2. перан. Тое, што можа даць перавагу ў чым-н.
Выбіць усе козыры.
◊
Хадзіць козырам (разм.) — паводзіць сябе ганарліва.
|| прым. казы́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
туля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.
1. Блукаць, хадзіць без пэўнай мэты; бадзяцца.
Усё жыццё туляўся без ніякага занятку.
2. Знаходзіцца дзе-н., хаваючыся ад каго-, чаго-н.
Туляўся ў лесе, пакуль партызан не знайшоў.
|| наз. туля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ми́лостыня мі́ласціна, -ны ж., мі́ласць, -ці ж.;
проси́ть ми́лостыню хадзі́ць па мі́ласці, жабрава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на сно́сях / быть на сно́сях разг. хадзі́ць (цяжа́рнай) апо́шнія дні; быць на часа́х.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ферт, ‑а, М ‑рце, м.
1. Устарэлая назва літары «ф».
2. Разм. Франтаваты, фарсісты, самаздаволены чалавек. — Як табе падабаецца гэты ферт? — запытаў Сяргей, калі мы адышлі далей. Чарнышэвіч. У яго [Бабейкі] быў такі дзелавіты выгляд, што Ваўчок ажно пырснуў са смеху: «Ах ты які ферт выгладжаны!» Хадкевіч.
•••
Хадзіць (глядзець) фертам гл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ездка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
Спец. Прывучванне маладога каня хадзіць пад сядлом або ў запрэжцы; аб’ездка (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бадзя́га², -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -дзя́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -дзя́г.
Бяздомны без пэўнага занятку чалавек.
Хадзіць бадзягам па свеце.
|| прым. бадзя́жніцкі, -ая, -ае і бадзя́жны, -ая, -ае.
Бадзяжніцкае жыццё.
Бадзяжны люд.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павадзі́ць, -ваджу́, -во́дзіш, -во́дзіць; -во́джаны; зак.
1. каго (што). Водзячы, прымусіць хадзіць на працягу якога-н. часу.
П. каня.
П. гасцей па горадзе.
2. чым. Зрабіць некалькі рухаў чым-н. па паверхні або ў розных напрамках.
П. указкай па карце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папраду́ха, -і, ДМ -ду́се, мн. -і, -ду́х, ж. (уст.).
1. Жанчына, якая займаецца ручным прадзеннем.
Якая п. пры кудзелі, такое палатно ў белі (з нар.).
2. мн. Вячоркі, якія наладжвала вясковая моладзь, каб папрасці і павесяліцца; попрадкі.
Хадзіць на папрадухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)