уро́кі, ‑аў; адз. урок, ‑у, м.

Разм. Паводле забабонных уяўленняў — няшчасце, хвароба, пашкоджанне, выкліканыя благім вокам ці дрэнным словам. [Удава Сымоніха] баіцца ўрокаў, хаця на яе ніхто надта не ўглядаецца. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

языкава́ты, ‑ая, ‑ае.

Абл. Языкаты. Пракурора ж звычайна і асабліва пракуроры па палітычных справах падбіраюцца злыя, пякучыя, языкаватыя, адным словам, прайдзісвета. Колас. Прагавіта ліжа, ліжа Усё агонь языкаваты. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з-па́-над, прыназ. з Р.

Ужываецца пры ўказанні на кірунак руху з прасторы, якая знаходзіцца над месцам, названым залежным словам. Там, угары,.. з-па-над Нёмна сяло глядзела. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыназо́ўнік, ‑а, м.

Службовае слова, якое ўжываецца для сувязі паміж залежным назоўнікам, займеннікам або лічэбнікам і словам, якое ім кіруе, і выражае сінтаксічныя адносіны паміж імі, напрыклад: «за», «на», «каля».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

харч...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «харчовы» (у 3 знач.), напрыклад: харчбаза, харчпункт, харчатрад; б) словам «харч», «харчовы» (у 1, 2 знач.), напрыклад: харчкамбінат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Карма́ш ’кірмаш’ (Сержп., Нік.), гл. кірмаш. Магчыма, кантамінацыя з наступным словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тарайда́ ’дурань’ (астрав., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, звязана з папярэднім словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ніво́дны, ніводнага, займ. адмоўны.

Ні адзін. Як толькі пачалася вясна, ніводнага не было дожджыку. Колас. Васіль маўчаў, не абзываўся ніводным словам. Лынькоў. Усё неба зацягнула хмарамі, не відаць ніводнай зоркі. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стоўпатварэ́нне, ‑я, н. (звычайна ў спалучэнні са словам «вавілонскае»).

Зборышча, мітусня, неразбярыха. Веньямін не любіць танцаў. .. Таму як бы звыс[оку] глядзіць на тых, хто ахвотай лезе ў гэта вавілонскае стоўпатварэнне. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́даць, -дам, -дасі, -дасць; -дадзім, -дасце, -дадуць; вы́дай; -дадзены; зак.

1. што. Даць што-н., забяспечыць чым-н.

В. грашовы аванс.

В. даведку.

2. што. Вырабіць, выпусціць (якую-н. прадукцыю), падаць як вынік работы (спец.).

Мартэн выдаў першую плаўку.

Машына выдала інфармацыю.

3. (са словам «замуж» або без яго; разм.), каго за каго. Паспрыяць замужжу, аддаць замуж.

В. дачку за афіцэра.

Удала выдалі дзяўчыну.

4. што. Выпусціць з друку, надрукаваць.

В. кнігу.

5. што. Апублікаваць, абвясціць.

В. пастанову.

6. каго-што. Раскрыць, зрабіць вядомым; удаць.

В. змоўшчыкаў.

В. сакрэт.

В. сябе неабдуманым словам.

7. каго-што за каго-што. Прадставіць, назваць каго-, што-н. не тым, кім, чым яны з’яўляюцца.

В. сябра за брата.

В. чутае за бачанае.

|| незак. выдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.

|| наз. вы́дача, -ы, ж. (да 1—3 і 6 знач.) і выда́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)