Verbum

варо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Яма, утвораная разрывамі снарадаў, мін і пад. У варонках ад снарадаў поўна ржавай вады. Гурскі. Яшчэ да залпаў.. [Андрэй] заўважыў непадалёку свежую варонку ад бомбы. Кулакоўскі.

вару́нкі, ‑аў; адз. варунак, ‑нка, м.

Абставіны, умовы. Не лёгкімі былі варункі жыцця ў Азаркевіча. Гурскі. Хвіліну жанчыны моўчкі пазіралі адна на адну, і кожная з іх намагалася ўспомніць дакладна варункі былых сустрэч. Мікуліч.

[Ням. Wahrung.]

гвардзе́ец, ‑дзейца, м.

Ваенны, які служыць у гвардыі. Мужна біліся нашы гвардзейцы, але танкі [ворага] рваліся наперад. Гурскі. // перан.; чаго. Звычайна пра перадавіка вытворчасці. Радуюць самі людзі, якіх сёння па праву называюць гвардзейцамі пяцігодкі. «Звязда».

майстрава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.

1. Разм. Прыстройвацца, прыладжвацца. Хлопчык прайшоў з цацкамі ў сталовую, там ён завёў аўтамабіль і пусціў, а потым стаў майстравацца, каб сесці на каня. Гурскі.

2. Зал. да майстраваць.

мы́са і мы́за, ‑ы, ж.

Тое, што і морда. Напалоханая каза павяла мысаю, і так з месца рванула, што ажно зямля паляцела ўгару. Гурскі. Гняды зарокаў, пачуўшы гаспадара, і пацягнуўся мызай да канюшыны. Чарнышэвіч.

пазапяка́цца, ‑аецца; зак.

1. Запячыся, пакрыцца скарынкай — пра ўсё, многае. Пазапякаўся хлеб у печы.

2. Засохнуць — пра кроў, раны. Свежыя раны пазапякаліся крывёю. Гурскі.

3. Перасохнуць, патрэскацца ад смагі — пра ўсё, многае. Вусны пазапякаліся.

по́тарч, прысл.

Тое, што і потырч. Мае рукі быццам перасталі мяне слухацца. І нож стаяў неяк потарч, і лушпінне сыпалася ў кошык вельмі тоўстае. Гроднеў. Турчыновіч не ўстаяў на нагах і паляцеў потарч. Гурскі.

ху́тар, ‑а, м.

Адасоблены сялянскі зямельны ўчастак разам з сядзібай уладальніка. [Максімка:] Адкуль вы [Шахоўскія] ўзялі столькі злотых, каб прыбраць суседскі хутар? Гурскі. Дзякуючы ўдалай жаніцьбе [з дачкой] багатага кулака ў .. [Яцыны] ёсць добры хутар і нядрэнная гаспадарка. Машара.

[Ад венг. határ.]

чарню́шчы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Зусім чорны. За вялікім сталом, які стаяў убаку, за паўквартай гарэлкі сядзеў чарнюшчы бадзяга ў лахманах; на стале ляжаў акраец чэрствага хлеба і хвост селядца, на якім выступіла соль. Гурскі.

захава́ны і захо́ваны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад захаваць.

2. у знач. прым. Тайны, скрыты. У вачах маіх сяброў была заклапочанасць і нейкая захаваная туга. Гурскі. У шапатлівым голасе жонкі — захаваная радасць. Бядуля.