зени́ца уст. зрэ́нка, -кі ж.;

◊

бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка берагчы́ як зрэ́нку во́ка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Валаво́ка ’птушка атрада вераб’іных, Troglodytes troglodytes’ (БРС). Народныя назвы валовае вока, блыха, блышка. Назва метафарычная. Параўн. укр. волоочок, волове очко.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зрэ́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Адтуліна ў радужнай абалонцы, праз якую пранікае святло ўнутр вока. У цёмных павялічаных зрэнках свяцілася жудасць. Бядуля. Вочы яго з зелянінкай у зрэнках цяпер, пры няроўным святле лучыны, здаваліся суровымі і калючымі. М. Ткачоў.

•••

Берагчы як зранку вока гл. берагчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крышта́лік, ‑а, м.

1. Памянш. да крышталь.

2. Частка вока ў выглядзе дваякавыпуклай празрыстай лінзы, размешчанай за радужнай абалонкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыда́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., -да́сца; -да́ўся, -дала́ся, -ло́ся; зак.

1. Дадацца, далучыцца да каго-, чаго-н.; перадацца.

Яму прыдалося (безас.) упартасці.

Меркавалі, што хвароба прыдалася дзіцяці ад паганага вока.

2. Здацца, уявіцца.

Мне спачатку прыдалося (безас.), што ён намнога старэйшы.

|| незак. прыдава́цца, -дае́цца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вакаме́р, ‑у, м.

Вызначэнне памераў, адлегласці або тых ці іншых ліній на вока. // Здольнасць да такога вызначэння. Мець добры вакамер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вало́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да вала. Валовая скура. // Такі, як у вала. Валовая шыя.

•••

Валовыя вочы гл. вока.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лейтэна́нтаў, ‑ава.

Які належыць лейтэнанту. Не спускаючы вока з лейтэнантавых рук і з усіх вайскоўцаў, .. [дзядзька Мірон] праглядаў не спяшаючыся паперы. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пло́днасць, ‑і, ж.

Здольнасць даваць плады; урадлівасць. Уся гэтая незвычайная [к]вецень і багатая плоднасць зямлі не цешылі вока чалавека. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трахамато́зны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да трахомы. Трахаматозны вірус.

2. Хворы трахомай. Трахаматозны хворы. // Пашкоджаны трахомай. Трахаматознае вока.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)