лаке́йнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Неадабр.
1. Быць, служыць лакеем.
2. перан. Выслужвацца, падхалімнічаць, ліслівіць. Ідучы праз залу рэстарана, Асташонак спыніўся каля афіцыянткі і гучна прамовіў: — Як вам не сорамна! На падачках у тых трутняў жывяце... Лакейнічаеце! Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самастрахо́ўшчык, ‑а, м.
Разм. Той, хто праяўляе празмерную асцярожнасць у чым‑н., каб застрахаваць сваю асобу ад адказнасці за непажаданы вынік. [Гарлахвацкі:] Каб я быў такі самастрахоўшчык, як іншыя, дык мог бы прапанаваць вам [Чарнавусу] падаць заяву аб уходзе. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́рці, ‑пру, ‑прэш, ‑прэ; ‑пром, ‑праце; пр. напёр, ‑перла; заг. напры; зак.
Разм.
1. Штурхаючы, націснуць на каго‑, што‑н. Наперці на дзверы. Наперці на людзей.
2. чаго. Прынесці, прывезці ў вялікай колькасці чаго‑н. Наперці дроў з лесу.
3. чаго. Напхаць у вялікай колькасці чаго‑н. Наперці вопраткі ў шафу.
4. безас. каму. Вельмі спатрэбіцца, прыспічыць. — Я, пане Арлоўскі, ноччу са Слуцка ехаў, не спаў, а вам разлічыцца са мной цяжка, бо валі спаць хочацца. А мне хіба не хочацца? Ды мне грошы трэба. — Ай-яй! Так ужо вам наперла, пане Ашакевіч. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
1. Шаруючы, пачысціць, памыць. — Дайце вам плечы пашарую, — запрапанаваў свае паслугі Мікола Гнак. Колас. Дзед зняў з паліцы медны гаршчок, пашараваў да бляску анучай. Бядуля.
2. і без дап. Шараваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балотазна́ўства, ‑а, н.
Навука пра балоты і іх спецыфічныя ландшафты, пра іх развіццё і гаспадарчае выкарыстанне; галіна геаграфіі. [Прафесар:] — Раней тут былі азёры. З цягам часу яны пазарасталі, ператварыліся ў балоты.. Гэтая распаўсюджаная з’ява вам вядома з курса балотазнаўства. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гасці́ннасць, ‑і, ж.
Жаданне, гатоўнасць прыняць гасцей і пачаставаць іх; ветлівасць, сардэчнасць у абыходжанні з гасцямі. На твары [Дашчынскай] — бесклапотнасць і ветлівая гасціннасць гаспадыні, што ўзрадавана сябрам. Асіпенка. Пагасцілі госці Ды дзяўчыне кажуць: — Дзякуй за частунак, За гасціннасць вам. Русак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзя́куй
1. (выражение благодарности) благодарю́, спаси́бо;
дз. (табе́, вам) — благодарю́ (тебя́, вас), спаси́бо (тебе́, вам);
2. в знач. сказ. спаси́бо;
дз. тава́рышам, што дапамаглі́ — спаси́бо това́рищам, что помогли́;
3. в знач. сущ. спаси́бо;
вялі́кі (вялі́кае) дз. — большо́е спаси́бо;
◊ дз. (дзя́каваць) бо́гу — сла́ва бо́гу;
дз. за ла́ску — благодарю́ поко́рно;
за дз. — за спаси́бо;
дз. не ска́жуць — спаси́бо не ска́жут
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́ваць несов.
1. в разн. знач. сова́ть;
с. ру́кі ў кішэ́ні — сова́ть ру́ки в карма́ны;
с. кні́гі ў чамада́н — сова́ть кни́ги в чемода́н;
с. ха́бар — сова́ть взя́тку;
2. (с раздражением показывать) ты́кать;
3. (чем-л. во что-л.) сова́ть, ты́кать;
4. (перемещать) дви́гать, передвига́ть;
хо́піць вам с. гэ́тыя крэ́слы — бу́дет вам дви́гать (передвига́ть) э́ти сту́лья;
◊ с. нос — сова́ть нос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падзі́ў, ‑дзіву, м.
Разм. Паводле забабонных уяўленняў — хвароба, якая ўзнікае ад урокаў. — Дык што з вамі такое? — запытала суседка, зайшоўшы ў хату. — Сціснула ў грудзях, не дыхнуць. — Ці не з вачэй толькі вам. Можа бабку Макарыху паклікаць? Няхай падзіў адкіне. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праша́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і без дап.
Сказаць шамкаючы. — Адна асоба чакае ваш каля ўваходу ў парк, — па-старэчы прашамкала Маша. Шамякін. — Дзень і ноч кажам вам дзякуй, — абапіраючыся на кій, прашамкаў сваім бяззубым ротам стары. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)