Verbum

шмо́ргаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.

1. каго-што. Цягнуць, тузаць кароткімі, рэзкімі рухамі; такімі рухамі зрываць, абрываць што-н.

Ш. суседа за рукаў.

Ш. лісце з куста.

2. што чым, чым па чым і без дап. Праводзіць па чым-н., намазваючы што-н.; праводзіць чым-н. па якой-н. паверхні, звычайна ўтвараючы характэрны гук.

Ш. нітку воскам.

Ш. запалкай па карабку.

3. чым. З шумам часта ўцягваць (носам) паветра.

Ш. носам.

|| аднакр. шмаргану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і шмо́ргнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 3 знач.).

|| наз. шмо́рганне, -я, н.

шту́рхаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Рухаць ад сябе, кранацца рэзкім рухам, кароткім ударам.

Ш. у спіну сяброўку.

Ш. тачку.

2. Трымаючы на ўзроўні плячэй, рэзкім моцным рухам паднімаць над сабой (штангу, гіру) або штуршком кідаць наперад (звычайна ядро; спец.).

Ш. ядро.

Ш. штангу.

3. перан., каго (што). Прымушаць да чаго-н., садзейнічаць сваім умяшаннем развіццю чаго-н.

Ш. каго-н. на нядобры ўчынак.

|| зак. штурхану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і штурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. шту́рханне, -я, н. (да 1 знач.).

гайда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і го́йдаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.

Рытмічна хістаць з боку ў бок або зверху ўніз.

Лодку гайдала (безас.).

|| аднакр. гайдану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём; -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. гайда́нне, -я, н. і го́йданне, -я, н.

га́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра сабаку: злосна гаўкаць, брахаць.

2. перан., што і без дап. Моцна і груба крычаць на каго-н. (разм.).

|| аднакр. га́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. га́рканне, -я, н.

гры́мнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. гл. грымець.

2. Нечакана, раптоўна пачацца.

Грымнула вайна.

3. чым і без дап. 3 сілай ударыць, стукнуць.

Г. кулаком па стале.

Г. палена на падлогу.

4. 3 шумам, грукатам паваліцца, упасці.

Г. з лесвіцы.

нахіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Наспех накінуць, апрануць на сябе што-н.

Н. паліто на плечы.

2. Нахіліць да зямлі (разм.).

Сядзе пчала на кветачку, нахіне яе да зямлі.

|| незак. нахіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пазяха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

Міжвольна сутаргава ўдыхаць і адразу выдыхаць паветра з шырока адкрытым ротам (пры жаданні спаць, пры стоме).

|| аднакр. пазяхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. пазяха́нне, -я, н.

|| прым. пазяха́льны, -ая, -ае (спец.).

Пазяхальныя рухі.

самкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Злучыць шчыльна адно з адным, зрабіць суцэльным.

С. ножкі цыркуля.

С. шарэнгі.

2. Пра вочы, губы і пад.: заплюшчыць, стуліць.

|| незак. змыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. змыка́нне, -я, н.

бры́нкаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Бразгатаць, утвараць бразгатлівыя гукі.

2. на чым. Няўмела іграць на якім-н. музычным інструменце.

Б. на гітары.

|| зак. прабры́нкаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| аднакр. бры́нкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. бры́нканне, -я, н.

выніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. З’яўляцца, паўставаць.

Слупы вынікалі з-за ўзгоркаў і зноў знікалі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). З’яўляцца лагічным вынікам, узнікаць з чаго-н.

Як вынікае са сказанага.

|| зак. вы́нікнуць, -ну, -неш, -не; -ні.