сябе́ дат., предл. сабе́, твор. сабо́й (сабо́ю), мест., возвр., в род., вин. п. себя́;

які́ ён сабо́й (сабо́ю)? — како́в он из себя́?;

вало́даць сабо́й (сабо́ю) — владе́ть собо́й;

не по́мніць с. — вне себя́;

сам па сабе́сам по себе́;

сам сабе́ — про себя́;

у с. — у себя́;

сам не ў сабе́сам не свой;

сам сабе́ я́му капа́есам себе́ я́му копа́ет;

е́сці як не ў с. — и куда́ то́лько у него́ дева́ется;

вы́весці з с. — вы́вести из себя́;

браць на с. — брать на себя́;

фа́кты гаво́раць са́мі за с. — фа́кты говоря́т са́ми за себя́;

узя́ць (браць) с. ў ру́кі — взять (брать) себя́ в ру́ки;

быць самі́м сабо́й — быть сами́м собо́й;

сам сабе́ гаспада́рсам себе́ хозя́ин;

ног пад сабо́й не чуць — ног под собо́й не чу́ять (не слы́шать);

звяза́ць сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;

стро́іць з с. — (каго) стро́ить из себя́ (кого);

злама́ць (скруці́ць) сабе́ галаву́ — слома́ть (сверну́ть) себе́ ше́ю;

с. не забыва́ць — себя́ не забыва́ть;

налажы́ць на с. ру́кі — наложи́ть на себя́ ру́ки;

прыйсці́ ў с. — прийти́ в себя́;

вы́зваць (вызыва́ць), прыня́ць (прыніма́ць) аго́нь на с. — вы́звать (вызыва́ть), приня́ть (принима́ть) ого́нь на себя́;

перасягну́ць (само́га) с. — превзойти́ (самого́) себя́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бунтава́ць несов.

1. (поднимать бунт, участвовать в бунте) бунтова́ть;

2. подстрека́ть к бу́нту, бунтова́ть;

3. (вносить беспорядок, замешательство) будора́жить;

4. сбива́ть с то́лку;

ты мяне́ не бунту́й, я сам разбяру́ся — ты меня́ не сбива́й с то́лку, я сам разберу́сь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пафантазі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.

Фантазіраваць некаторы час. [Ламко] і сам часам любіў пафантазіраваць. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагля́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Тое, што і нагледжваць. [Якаў:] — У лесе Цітка Сядуру сустрэў. Бегае, дзялянку наглядвае. Лобан.

2. Тое, што і назіраць (у 4 знач.). Камандзір сам потым паглядваў за хлопчыкам, сам даваў яму некаторыя даручэнні. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гамо́н ’Канец! Прапала!’ (Касп.). Параўн. рус. дыял. смал. гамо́н ’канец, смерць’. Няяснае слова. Магчыма, зыходнае *гомо́н. Параўн. у Даля (паўн. і ўсх.) гомо́н ’спакой, цішыня’ (якое ён сам звязвае з (у)гомонить).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заўва́жыць сов.

1. заме́тить, приме́тить;

2. (сделать замечание) заме́тить;

3. (обнаружить какое-л. свойство) заме́тить, подме́тить;

4. в знач. вводн. сл. заме́ть(те);

і, ~жце, гэ́та ён сам змайстрава́ў — и, заме́тьте, э́то он сам смастери́л;

слана́ не з. — слона́ не приме́тить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ке́мнасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць кемнага. Анатоль Яўсеевіч сам паказваў прыклад смеласці, вытрымкі, кемнасці. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассыце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Зрабіцца сытым; растаўсцець. [Лявон] рассыцеў і панам сам зрабіўся. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэда́ктарства, ‑а, н.

Пасада, дзейнасць рэдактара. Максім сам адчуваў, што яму не мінуць рэдактарства. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

другі́, -а́я, -о́е.

1. гл. два.

2. Не такі, інакшы, непадобны да гэтага або ранейшага.

Зусім д. голас.

3. Паўторны.

Д. прыезд.

4. Ужыв. пры супрацьстаўленні.

Аднаму чалавеку весела, а другому сумна.

Адзін большы, д. меншы.

5. Не галоўны па значэнні, другарадны.

На другіх ролях.

6. Які замяняе першага, сапраўднага.

У яго цяпер д. бацька.

7. Не гэты, іншы.

Другім разам прыходзьце.

8. займ. неазнач. Які-н. іншы.

Д. дзякаваў бы, а ты не задаволены.

9. Які атрымліваецца пры дзяленні на два.

Другая частка.

10. у знач. наз. друга́я, -о́й, ж. Другая частка чаго-н.; палавіна.

Адна другая.

11. у знач. наз. друго́е, -о́га, н. Страва, якая падаецца пасля першай.

На другое падалі мачанку.

12. у знач. наз. другі́, -о́га, м., мн. -і́я, -і́х. Хтосьці іншы, не сам.

Сам не гам і другому не дам (прымаўка).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)