дубле́т, -а, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзін з двух аднолькавых прадметаў, другі экзэмпляр якой-н. рэчы.

Д. кнігі ў бібліятэцы.

2. Два выстралы запар па адной цэлі з двухствольнай стрэльбы.

|| прым. дубле́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рахунко́вы бухг. счётный, счетово́дный;

~выя кні́гі — счётные (счетово́дные) кни́ги;

р. рабо́тнік — счётный рабо́тник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́лупіць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак. (разм.).

1. што. З сілай выдраць.

В. ліст з кнігі.

В. прабой з вушака.

2. каго. Набіць, адлупцаваць.

◊

Вылупіць вочы (разм., неадабр.) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

|| незак. вылу́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

умясці́цца, умяшчу́ся, уме́сцішся, уме́сціцца; зак.

1. Змясціцца ўнутры чаго-н., дзе-н.

Кнігі ўмясціліся ў партфель.

Думкі не маглі ў. ў галаве (перан.).

2. Размясціцца на якім-н. месцы.

У. за адным сталом.

|| незак. умяшча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прымеркава́ць, -мярку́ю, -мярку́еш, -мярку́е; -мярку́й; -меркава́ны; зак.

1. што да чаго. Аднесці да якога-н. тэрміну.

П. выданне кнігі да юбілею.

2. Прыйсці ў патрэбны момант, трапіць у час.

Прымеркаваў к самаму абеду.

|| незак. прымярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

парамія́, ‑і́, ж.

Урывак з кнігі Старога запавету, які чытаецца ў праваслаўнай царкве ў час набажэнства з мэтай павучання.

[Грэч. paroimia — прытча.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Макулату́ра ’невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты’, ’непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі’, ’бяздарныя літаратурныя творы’ (ТСБМ). Запазычана праз польск. ці рус. мову з ням. Makulatur ’запэцканая папера, адыходы’ < лац. macula ’пляма’ праз с.-лац. macularium ’чарнавік’ (Лёхін, 419; Голуб-Ліер, 299).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

інкуна́булы, ‑бул; адз. інкунабула, ‑ы, ж.

Кнігі, надрукаваныя ў пачатковую пару кнігадрукавання — да 1501 г. (па афармленню падобныя на рукапісныя).

[Ад лац. incunabula — ранняе дзяцінства; першыя крокі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыва́львацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Вываліцца, выпасці адкуль‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Павывальваліся кнігі з рук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павышу́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Вышукаць, адшукаць усіх, многіх або ўсё, многае. Павышукваць падсудных. Павышукваць патрэбныя кнігі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)