збяле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць белым; пабялець. Пазняк збялеў. Усе, убачыўшы яго твар, адразу сціхлі. Дуброўскі. То збялее хлопец, як папера, то зальецца чырванню. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абялі́ць, абялю́, абе́ліш, абе́ліць; абе́лены; зак., каго-што.
1. Зрабіць белым.
А. дрэвыў садзе.
2. Зняць скуру з забітай жывёліны (разм.).
А. барана.
3. Зняць кару з дрэва.
А. ліпу.
4. перан. Апраўдаць каго-н., зняць падазрэнне з каго-н.
Цяжка а. таго, хто сам сябе ачарніў.
|| незак. абе́льваць, -аю, -аеш, -ае і абяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выбе́львацца несов.
1. (становиться белым) выбе́ливаться, отбе́ливаться, пробе́ливаться; см. вы́беліцца 1;
2. страд. выбе́ливаться; отбе́ливаться; пробе́ливаться; бели́ться; см. выбе́льваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Станавіцца белым. Некалькі разоў твар Паліводскага зменьваў свой колер: то чырванеў, то зелянеў, то бялеў. Чорны. Ноч яшчэ спала, хоць на ўсходзе пачынала ўжо бялець неба. Дамашэвіч.
2. Вылучацца сваім белым колерам, віднецца (пра што‑н. белае). Зараз жа за Выганамі па шырокім пляцы, што раздзяляў дзве вёскі, Выганы і Высокае, паказалася школа.. прыветна бялеючы шырока раскрытымі аканіцамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сту́дзень 1, ‑я, м.
Першы месяц каляндарнага года. А ў студзені — на белым полі Наўкруг чысцюткія снягі... Даруй, зямля, што я ніколі Аддаць не здолею даўгі. Матэвушаў. — Халадэча! У студзені мароз быў невялікі, а ў лютым з першых дзён раз’юшыўся... М. Ткачоў.
сту́дзень 2, ‑ю, м.
Разм. Тое, што і студзіна, квашаніна. Вылі на стале таксама масла, пульхныя дамашнія пірагі, талерка студзеню, пакрытага белым тлушчам. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́бедзь, ‑я, м.
Вялікая прыгожая вадаплаўная пералётная птушка сямейства качыных з белым (радзей чорным) апярэннем, з доўгай выгнутай шыяй. Колькі качка ні мудрыся, а лебедзем не будзеш. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пілю́шка ’расліна пылюшнік, Thalictrum L.’ (навагр., Сцяшк. Сл.). Паводле ілюстрацыі: … цвіце белым цветам… можна меркаваць, што мова ідзе пра нейкую іншую расліну, бо пылюшнік! на Беларусі (2 віды) цвітуць жоўтымі (Th. flavum) і ружова-бэзавымі (Th. lucidum) кветкамі. Шлюшка — відазмененая (кантамінаваная?) назва пылюшнік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сві́тэр, ‑а, м.
Цёплая вязаная фуфайка без засцежак з высокім каўняром. Сярод канькабежцаў Клару.. [Слава] пазнаў па чырвонай шапачцы і чырвонаму світэру. Хомчанка. Адзін світэр з белым аленем чаго варты! Грамовіч.
[Англ. sweater.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабяле́лы, ‑ая, ‑ае.
Які зрабіўся белым, бялейшым. Грымотная дажджавая хмара паплыла далей, расквечваючы на яркім сонцы свае велічэзных, пабялелыя, нібы памытыя дажджом .. горы. Колас. Пабялелы, устрывожаны твар Анежкі быў загадкавы. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бялі́зна. Укр. біли́зна ’тс’. Слав. *bělizna (ад *bělъ ’белы’) — гэта спачатку ’белы колер’ (параўн. рус. белизна́). Такія словы лёгка паддаюцца канкрэтызацыі («рэчы, звязаныя з белым»). Адсюль і перанясенне націску. Можна ставіць пытанне і аб запазычанні з польск. bielizna ’тс’, але для гэтага не хапае даных. Параўн. Слаўскі, 1, 33.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)