подсо́лнечный

1. падсо́нечны; (солнечный) со́нечны;

подсо́лнечная сторона́ со́нечны бок;

2. (от подсо́лнечник) слане́чнікавы;

подсо́лнечное ма́сло (слане́чнікавы) але́й;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эфи́рный в разн. знач. эфі́рны;

эфи́рное ма́сло эфі́рны але́й;

эфи́рное пиро́жное эфі́рнае піро́жнае;

эфи́рные во́лны эфі́рныя хва́лі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гарчы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да гарчыцы (у 1 знач.). Гарчычны пах. Гарчычны кампрэс. // Прыгатаваны з зярнят гарчыцы. Гарчычны алей.

2. Колеру гарчыцы; цёмна-жоўты.

•••

Гарчычны газ — тое, што і іпрыт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слане́чнікавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сланечніку. Далёка застаўся сланечнікавы палетак, мінулі ржышча са стагамі саломы і выйшлі на палявую сцежку. С. Александровіч. // Які здабываецца з насення сланечніку. Сланечнікавы алей. Сланечнікавая макуха.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бальза́м, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Густое духмянае рэчыва, у складзе якога эфірны алей, смолы і іншыя кампаненты, а таксама пахучая настойка на лекавых травах.

Піхтавы б.

Б. вырабляюць з кедравай жывіцы.

2. перан. Тое, што прыносіць суцяшэнне, заспакаенне.

Б. гаючы.

|| прым. бальзамі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і бальза́мны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Бальзамныя кедры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

алі́ўкавы оли́вковый;

~вае дрэ́ва — оли́вковое де́рево;

а. але́й — оли́вковое ма́сло;

а. ко́лер — оли́вковый цвет;

◊ ~вая галі́нка — оли́вковая ветвь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

муска́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мускату, уласцівы яму. Мускатнае дрэва. Мускатны пах. // Які здабываецца, вырабляецца з мускату (у 1, 2 знач.). Мускатны алей. Мускатнае віно.

•••

Мускатны арэх гл. арэх (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пако́ст ’спецыяльна апрацаваны алей або тлушч, якія прымяняюцца для прыгатавання алейных фарбаў, лекаў і пад.’ (ТСБМ). З польск. pokost ’лак’. У польск. ад с.-ням. koste ’густая кісць’, ням. дыял. quästeln ’маляваць пэндзлем, мазаць’ (Бернекер, 582; Махэк, 469, Кюнэ, Poln., 84).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Алі́ва ’аліўкавае дрэва’ (БРС), ’масла з льнянога семя’ (Мат. Гродз., Сцяшк., Нас., Шат., Касп.), ст.-бел. олива драўлянае масла’ (1605) (Нас. гіст.), олива ’праванскае масла’ (кан. XVI ст.) (Булыка, Запазыч.) < італ. oliva, якое да лац. oliva, oleum. Наглядаецца семантычная кантамінацыя з алей (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мі́ра ’пахучы алей, які ўжываецца ў хрысціянскіх абрадах’ (ТСБМ), мірава́ць, мірава́ньне ’памазанне мірам’ (Шат.), адным мі́рам мірованы (Ян.), ст.-бел. миро, мюро са ст.-рус., ст.-слав. мрѷо, якое са ст.-грэч. μύρον ’міра, памазанне, націранне’ (Фасмер, 2, 626; Булыка, БЛ, 9, 27).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)