Verbum

шама́нства, ‑а, н.

1. Форма рэлігіі, культ духаў, магія ў некаторых народаў Сібіры, паўночнай і сярэдняй Азіі, Інданезіі, Амерыкі, Акіяніі, Афрыкі. Дзікунства і шаманства знішчылі абарыгенаў гэтага краю [ніўхаў]. Грахоўскі.

2. Занятак шамана; вядзьмарства. — Бегае [шаман], скача вакол хворага, б’е ў бубен — хворага лечыць. За шаманства ён, вядома, браў плату. Бяганская.

ю́рта, ‑ы, ДМ юрце, ж.

Пераноснае, крытае шнурамі або лямцам з конусападобным дахам жыллё з жэрдак у некаторых качавых народаў Азіі і Паўднёвай Сібіры. Па пясках можна было ехаць сотні кіламетраў і не сустрэць ніводнага кішлака, ніводнай юрты. Васілевіч. У неба бялюткія выспачкі юрт Стрэшкамі вострымі цэляцца. Калачынскі.

[Ад цюрк. jurt.]

ры́кша, ‑ы.

1. ж. У некаторых краінах Усходняй і Паўднёвай Азіі і Афрыкі — невялікая двухколая каляска на рысорах, прызначаная для перавозкі пасажыраў і грузаў.

2. м. Чалавек, які, запрогшыся ў такую каляску, перавозіць пасажыраў і грузы. Стаю. Ужо трэці трамвай празвінеў, І вось падбягае з павозкаю рыкша, Павезці па вуліцы хоча мяне. Прыходзька.

[Япон.]

славя́не, ‑вян; адз. славянін, ‑а, м.; славянка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. славянкі, ‑нак; ж.

Вялікая група роднасных па паходжанню і блізкіх па мове і культуры народаў, якія жывуць у Еўропе і Азіі і складаюць тры адгалінаванні: усходнеславянскае (рускія, украінцы, беларусы), заходнеславянскае (палякі, чэхі, славакі, лужычане), паўднёваславянскае (балгары, сербы, харваты, славенцы, македонцы).

слон, слана, м.

1. Буйная траваедная млекакормячая жывёліна з доўгім хобатам і двума біўнямі, якая жыве ў трапічнай Афрыцы і Азіі.

2. Шахматная фігура, якая можа перамяшчацца на любую колькасць клетак па дыяганалі.

3. Разм. Аб тоўстым непаваротлівым чалавеку.

•••

Рабіць з мухі слана гл. рабіць.

Слана не заўважыць — не бачыць самага важнага, самага прыкметнага, вялікага.

яфеты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да яфетыдаў, які належыць, уласцівы ім. Яфетычныя плямёны.

•••

Яфетычная мова — тэрмін, які першапачаткова быў уведзены М.Я. Марам для абазначэння роднасці моў Каўказа з семіцкімі і хаміцкімі, затым распаўсюджаны ім на ўсе старажытныя мёртвыя мовы Міжземнаморскага басейна і Пярэдняй Азіі і некаторыя жывыя мовы ў Пірынеях і на Паміры.

пігме́й, ‑я, м.

1. Прадстаўнік карлікавых плямён Цэнтральнай Афрыкі, Паўднёва-Усходняй Азіі і Акіяніі. // Пра чалавека маленькага росту. Комін відаць на многа кіламетраў навокал. Акурат — строгі палец велікана, што паказвае пігмеям на вечнае неба. Бядуля. // Пра прадмет, жывёліну, расліну вельмі малых памераў.

2. Нікчэмны, абмежаваны чалавек. Згіньце, Пігмеі і душагубы, Аматары склок І майстры інтрыжак. Кірэенка.

[Грэч. pigmáios — велічынёй з кулак.]

бай ​¹, бая, м.

У дарэвалюцыйны час у Сярэдняй Азіі — буйны землеўладальнік; багач. Ён [Джамбул] калісьці дзяўчыну-красуню кахаў, Тлусты бай яго ластаўку сілай забраў. Панчанка.

бай ​², бая, м.

Разм.

1. Міфічная істота дзіцячага фальклору, якая расказвае байкі, казкі. Бег бай па сцяне ў чырвоным жупане. З нар.

2. Гаварун, пустамеля.

3. Пагалоска, паданне. Ходзіць вецер долам Лёгкаю паходкай І вядзе свой бай. Колас.

ярмо́, ‑а; мн. ярмы, ‑аў; н.

1. Драўляны хамут для вупражы рабочай буйной рагатай жывёлы. Употай ад маці Ліда прывучыла карову да ярма. Паслядовіч. Вол мае ўласнае ярмо. Крапіва.

2. перан. Няволя, прыгнёт, уціск. Працоўныя людзі заўжды, зразумей, Да ўлады савецкай гібелі ў ярме. Чарнушэвіч. Крышыце панскае ярмо, браты. Таўлай. Многія краіны Азіі і Афрыкі, якія вызваліліся ад каланіяльнага ярма, .. цвёрда прытрымліваюцца палітыкі міру. «Звязда».

3. Спец. Частка электрычнай машыны, якая злучае паміж сабой яе полюсы.

•••

Цягнуць ярмо гл. цягнуць.