Жал ’крыўда’ (Бяльк.): «жалу б ні було, каб свой коньстравіў авёс, а то чужэй» (Краснап.). Відаць, суадносіцца з жаль (гл.) і іншымі як бяссуфіксны назоўнік. Але не выключана запазычанне літ. žalà ’крыўда, шкода’, магчыма, кантамінацыя з адназначнымі слав. словамі. Супраць гіпотэзы запазычання геаграфія.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́шчма ‘дармо, дарма, марна’ (Ласт.). Відаць, прыслоўе па ўзоры лежма (ляжаць), бегма (бегчы) ад дзеяслова тушчэць (гл. тушчы). На аснове прыслоўя ўтвораны прыметнік тушчы́мны ‘посны’ (Сцяшк. Сл.), які паслужыў, магчыма, узорам для нішчы́мны ‘посны, пусты’ (ад спалучэння ні з чым ‘без нічога’, гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

хо́ладна

1. нареч., в разн. знач. хо́лодно;

у не́бе х. паблі́сквалі зо́ркі — в не́бе хо́лодно поблёскивали звёзды;

х. адказа́ць — хо́лодно отве́тить;

2. в знач. сказ. хо́лодно;

сяго́ння ве́льмі х. — сего́дня о́чень хо́лодно;

◊ ні го́рача ні х. — ни жа́рко ни хо́лодно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дагары́, прысл.

1. На спіне, на спіну.

Ляжыць д.

2. Угору, уверх.

Як ні ары, абы чорным д. (прыказка).

◊

Дагары нагамі —

1) у перавернутым, перакручаным становішчы (быць і пад.);

2) уніз галавой, кулём (падаць, ляцець і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лы́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

То адкрываць, то закрываць вочы, маргаць.

◊

Лыпаць вачамі —

1) бяссэнсава маргаць ад разгубленасці, збянтэжанасці, страху;

2) маўчаць, не ведаючы, што сказаць.

|| аднакр. лы́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. лы́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ры́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць рыпенне, рыпець.

Рыпалі дзверы.

Р. варотамі.

2. Іграць непрафесійна на якім-н. музычным інструменце (звычайна на гармоніку; разм.).

Рыпаў гармонік.

|| аднакр. ры́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. ры́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сашчыпа́ць, -шчыплю́, -шчы́плеш, -шчы́пле; -шчыпі́; -шчыпа́ны; зак., што.

Шчыпаючы сарваць, вырваць што-н.

С. шчаўе.

С. лусту хлеба.

|| незак. сашчы́пваць, -аю, -аеш, -ае; аднакр. сашчыпну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты.

|| наз. сашчы́пванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плю́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Тое, што і плюхацца (у 1 і 3 знач.).

2. што і чаго. Рэзкім рухам выліваць (разм.).

П. ваду ў цэбар.

|| аднакр. плю́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. плю́ханне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паме́рзнуць, -ну, -неш, -не; паме́рз, -ме́рзла; -ні; зак.

1. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Загінуць ад марозу (пра многіх, многае).

Кветкі памерзлі.

2. Прабыць некаторы час на морозе, на холадзе.

Колькі мы памерзлі на дварэ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасава́ць², -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

1. Заяўляць пас² (у 1 знач.) у картачнай гульні.

2. перан. Прызнаючы сябе бяссільным, няздольным, адказвацца ад далейшых намаганняў, здавацца.

Не п. ні перад чым.

|| зак. спасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)