няўда́члівы, ‑ая, ‑ае.

Такі, якому не шанцуе, у якога ва ўсім няўдачы. Гэтыя мілыя дзяўчаты, з якіх дзве ўжо настаўнічалі, былі дочкамі няўдачлівага заняпалага купца. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

невыла́зны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, па якому цяжка прайсці, з якога цяжка выбрацца; непраходны. Невылазная гразь.

2. перан. Такі, ад якога цяжка, немагчыма вызваліцца. Невылазныя даўгі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бескары́слівы, ‑ая, ‑ае.

Які зроблены без жадання атрымаць асабістую карысць. Бескарыслівы высакародны ўчынак. Бескарыслівая дапамога. // Якому не характэрна карыслівасць, імкненне да асабістай выгады. Бескарыслівае служэнне народу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрыза́цыя, ‑і, ж.

1. Перадача якому‑н. целу электрычнага зараду. Электрызацыя трэннем.

2. Лячэнне электрычнасцю. Электрызацыя рукі.

3. Змена якасці, стану чаго‑н. электрычнасцю. Электрызацыя він.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мадэ́рн, -у, м.

1. Кірунак у выяўленчым і дэкаратыўна-прыкладным мастацтве канца 19 — пачатку 20 ст., якому ўласціва супрацьпастаўленне мастацтву мінулага, адмаўленне прамых ліній, вуглоў на карысць натуральных ліній, арнаментальнасць.

2. у знач. прым., нязм. Пра стыль дэкадэнцкага кірунку ў мастацтве.

Мэбля-м.

Стыль-м.

3. Што-н. сучаснае, моднае (разм.).

Пагоня за мадэрнам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пэ́ўны, -ая, -ае.

1. Дакладна вызначаны, прызначаны.

Сустрэцца ў пэўным месцы.

2. Ясны, несумненны.

Даць п. адказ.

3. Некаторы, той ці іншы.

У працы выяўлены пэўныя недахопы.

4. Такі, якому можна даверыцца, надзейны.

П. чалавек.

Пэўная схованка.

5. Упэўнены, цвёрды.

Ісці пэўным крокам.

|| наз. пэ́ўнасць, -і, ж. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ты́дзень, -дня, мн. -дні, -дняў, м.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная сямі дням, ад панядзелка да нядзелі ўключна.

Панядзелак — першы дзень тыдня.

2. Адрэзак часу ў сем дзён, сямідзённы тэрмін.

Застаўся т. адпачынку.

3. чаго або які. Сем дзён, прысвечаных якому-н. грамадскаму мерапрыемству, прапагандзе чаго-н. і пад.

Т. паэзіі.

|| прым. тыднёвы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уда́цца², уда́мся, удасі́ся, уда́сца; удадзі́мся, удасце́ся, удаду́цца; уда́ўся, -дала́ся, -ло́ся; уда́йся; зак., у што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Урэзацца, зайсці далёка ў глыб чаго-н.

Бераг удаўся ў мора.

2. перан. Аддацца якому-н. пачуццю, паглыбіцца (у 3 знач.; разм.).

У. ў фантазію.

|| незак. удава́цца, удаю́ся, удае́шся, удае́цца; удаёмся, удаяце́ся, удаю́цца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Першапа́шніца ’цяля, якому адзін год і якое да гэтага не хадзіла на пашу’ (івац., ЖНС). З перша‑ і ’пастцы < пасці ’пасвіць’ (гл.) і суф. -іца.⇉’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́дсеў ’адсяванне; поле, з якога зняты яравыя і па якому адразу сеюцца азімыя’ (Юрч., Яшк., КЭС). Рус. о́тсев, укр. ві́дсів, польск. odsiew. Аддзеяслоўнае ўтварэнне да адсяваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)